ایسیو چیست؟ آشنایی با کامپیوتر ماشین|ECU موتور

نویسنده: ثمین خودرو
خرداد ۲۵, ۱۳۹۹
بدون دیدگاه

آشنایی با نحوه عملکرد و انواع واحد کنترل الکترونیکی خودرو یا ECU

ایسیو یا واحد کنترل الکترونیکی یا واحد کنترل موتور یا ECU در حقیقت یک پردازشگر یا یک میکروکنترلر است که اطلاعات لازم را از سنسورها مانند: سنسور دمای هوا، سنسور دمای آب، سنسور فشار هوا، سنسور دور موتور و … دریافت کرده و پس از پردازش، دستورات لازم را به عملگرها مانند: رله دوبل، انژکتور، کویل و … صادر می‌کند. در واقع ECU حکم مغز را در سیستم انژکتور خودرو دارد.

ایسیو چیست؟

ایسیو (ECU) چیست؟ در این مقاله سعی داریم تا متوجه بشویم عملکرد ایسیو ماشین چگونه است و این کامپیوتر ماشین چه چیز هایی را تحت کنترل می‌گیرد امیدواریم که به تمام سوال های شما پاسخ بدهیم.

در ابتدا باید گفت که ایسیو یا ECU در واقع مخفف کلمه یونت (واحد) کنترل کننده موتور (Electronic Control Unit) می‌باشد. ایسیو خودرو (ECU) با ظهور سیستم انژکتور بر روی صنعت خودرو سازی سایه ی عظیمی انداخت که تا همین الان از این سیستم بر روی خودرو ها استفاده می‌شود و در نسل بعدی خودرو ها یعنی خودرو های برقی هم حضور دارد.

ای سی یو خودرو با دریافت اطلاعات از سنسورهای نصب شده بر روی موتور و پردازش آن بر اساس جداول از پیش تعیین شده به عملگر های نصب شده بر روی موتور دستور صادر می‌کند. در واقع این دستوراتی است که موتور خودروی ماشین ما را مدیریت می‌کند. برنامه ریزی ای سی یو ماشین به گونه ای انجام شده است که در همه ی شرایط بتواند بهترین کارکرد را به راننده ی خودرو ارایه دهد.

ECU خودرو تشکیل شده است از یک برد الکترونیکی و قطعات بسیار زیاد SMD که همه این موارد را نرم افزار ای سی یو کنترل می‌کند. نرم افزار ECU را شرکت خودرو ساز بر اساس نوع خودرو و استاندارد ها و تکنولوژی های به کار رفته در خودرو برنامه ریزی می‌کند و طوری با سخت افزار هماهنگ باشد بر روی آن پروگرام می‌کنند.

امروزه کارکرد ECU خودرو به شدت افزایش پیدا کرده و در قسمت های مختلف خودرو به کار می رود. مجموعه وظایف ECU خودرو را می توان به صورت زیر تقسیم بندی کرد:

۱- اتاق خودرو، مانند شیشه بالابر، تنظیم صندلی و برف پاک کن اتوماتیک
۲- انتقال نیرو، مانند کنترل موتور و دنده
۳- دینامیک حرکت، مانند ESP, ABS و Distronic
۴- تلماتیک، مانند سیستم راهیابی، رادیو، تلفن و اینترنت

نحوه عملکرد ECU موتور یا واحد کنترل الکترونیکی موتور

ایسیو بر اساس سنسورهای خودرو که به آن متصل هستند شرایط کار موتور را درک کرده و فرامین مناسب را به انژکتورها و شمع ها صادر می کند. از آنجا که دینامیک خودرو بسیار پیچیده و غیر خطی می باشد، طراحان ECU جداولی را به نام MAP داخل حافظه ECU میریزند (جهت کسب اطلاعات بیشتر مقاله ریمپ ایسیو چیست را مطالعه کنید) که در آن مقدار پاشش سوخت و زاویه آوانس در هر دور بار موتور مشخص شده است. هر چه دقت این جداول بیشتر باشد دقت عملکرد ECU بیشتر خواهد بود.

پیشنهاد مطالعه: آشنایی با با انواع سنسورهای خودرو

واحد کنترل الکترونیکی خودرو یا همان ECU موتور در شرایط‌ های مختلف، عملکردهای مختلفی را ایجاد می‌کند که به چند نمونه از مهمترین عملکردهای ECU می‌پردازیم:

عملکرد ای سی یو در زمان استارت زدن به موتور:

در زمان استارت زدن به موتور، سوخت به‌طور متناوب توسط انژکتورها تزریق می‌شود. و مقدار تزریق سوخت با توجه به دور موتور، دمای آب و فشار هوای ورودی تنظیم می‌شود و مقدار هوای اضافی مود نیاز توسط موتور پله‌ای (استپر موتور) تعین می‌گردد.

عملکرد ECU در دورهای مختلف:

هنگام تغییرات لحظه‌ای موتور (شتاب‌گیری و کاهش سرعت)، مدت زمان تزریق سوخت توسط انژکتورها بر اساس تغییر پارامترهایی مانند: دور موتور، وضعیت دریچه گاز، فشار هوای ورودی، دمای مایع خنک کننده تعیین می‌گردد.

عملکرد قطع پاشش و یا کاهش خیلی زیاد سوخت انژکتورها:

قطع پاشش و یا کاهش خیلی زیاد سوخت در زمان کاهش ناگهانی سرعت خودرو:

زمانی که راننده به‌طور ناگهانی پای خود را از روی پدال در دورهای بالا برمی‌دارد، دریچه گاز بسته می‌شود و واحد کنترل الکترونیکی نیز به دلایل کاهش مصرف سوخت و آلاینده‌های خروجی اگزوز، پاشش سوخت انژکتورها را قطع و یا خیلی کاهش می‌دهد ( در ECU های مختلف متفاوت می‌باشد).

نکته: در اکثر ecu های مدل ساژم طوری برنامه ریزی شده است که در موقع این عمل (کاهش ناگهانی دور موتور و یا رها کردن ناگهانی پدال گاز) پاشش سوخت انژکتورها به طور کامل قطع می شود ( زمان بسیار کوتاه). اما در اکثر ecu های زیمنس طوری برنامه ریزی شده است که در موقع رها کردن ناگهانی پدال گاز، پاشش سوخت انژکتورها به طور کامل قطع نمی‌شود. بلکه زمان پاشش سوخت به حداقل ممکن می رسد (حدودا ۱/۲ میلی ثانیه).

اجزاء اصلی ECU:

اجزاء تشکیل دهنده و اصلی واحد کنترل الکترونیکی خودرو (ECU) عبارتند از:

کانکتورها و پین‌ها
پوسته یا بدنه اصلی که رادیاتور نیز گفته می‌شود
درپوش یا پوسته پایینی
کیت یا برد الکترونیکی

پیشنهاد مطالعه: آشنایی با اجزای تشکیل دهنده ایسیو موتور

آشنایی با انواع حافظه های ایسیو

ای سی یو موتور خودرو ها دارای حافظه موقت و حافظه دائم می‌باشد:

حافظه موقت ایسیو ECU

حافظه موقت ECU قسمتی از حافظه با قطع برق باطری از بین می‌رود اما مجدداً قابل بازگردانی است. به روش برگرداندن حافظه، روش تجدید حافظه و یا Initialize می‌گویند. حافظه موقت شناسایی استپر موتور، دنده‌ها و حالات عملی موتور و محاسبات لحظه‌ای برای تنظیمات لحظه‌ای را به عهده دارد و محلی برای نگهداشت معایب موقت و دائم سیستم انژکتور است.

حافظه دائم ایسیو ECU

این نوع حافظه که مانند سیستم‌عامل و Setup کامپیوترهای PC است و با قطع برق از بین نمی‌رود؛ اما در صورت خراب شدن دیگر قابل برگشت نبوده و می‌توان گفت ECU سوخته است. حافظه دائم شامل جدول بزرگی به نام Look up table است که در این جدول به مانند جدول ضرب ردیف‌ها و ستون‌ها و خانه‌هایی وجود دارد. با این تفاوت که تعداد ردیف‌ها و ستون‌های این جدول از عدد دو بیشتر بوده و تعداد آن برابر تعداد سنسورهای موجود در سیستم موتور می‌باشد.

مقاله پیشنهادی:

آموزش تعمیر ایسیو سوخته+ویدیو

پیشنهاد مطالعه: آشنایی با انواع حافظه های ایسیو

اگر ایسیو خراب شود چه اتفاقی می‌افتد؟

خرابی ایسیو دسته بندی بسیار گسترده ای دارد که خود دوره تعمیرات ایسیو یک رشته بسیار تخصصی است که نیاز به علم و دانش کافی دارد تا بتوانید مدارات داخلی ECU را تحلیل کنید و سپس عیب یابی و رفع ایراد کنید. اما یکی از خرابی های ایسیو (ecu) که به طور معمول اتفاق می‌افتد روشن نشدن ماشین است.

که در ابتدا باید مدارات تغذیه برد ایسیو بررسی شوند. بعضی از خرابی های ای سی یو به صورت ایراد های خاص در خودرو بروز می‌کنند. مثل تک کار کردن ماشین و یا عدم پاشش انژکتور ها و یا عدم راه اندازی فن خودرو و… .

برای عیب یابی این مدارات باید به توجه نقشه سوخت رسانی مدار داخلی ECU که مرتبط هست با ایرادی که در خودرو به وجود آمده پیدا کنیم و در نهایت مقاومت ها و آی سی های مورد نظر را بررسی کنیم. که برای این کار و تحلیل دقیق نقشه ها نیاز به گذراندن دوره نقشه خوانی خودرو دارید.

آیا بدون ایسیو ماشین روشن می‌شود؟

برای جواب این سوال باید گفت که هیچ یک از خودرو هایی که از سیستم سوخت رسانی انژکتور بهره می‌برند بدون ecu موتور روشن نمی‌شوند. به دلیل اینکه دستور پاشش انژکتور ها و دستور جرقه زنی کویل ها همگی از ایسیو موتور صادر می‌شود و در ضمن نمی‌توانیم با قطع و وصل کردن جریان الکتریکی این دستورات را شبیه سازی کنیم.

زیرا که هر کدام از عملگر ها زمانبدی مشخصی برای فعال یا غیر فعال شدن دارند که حتما باید رعایت شود در صورتی که رعایت نشود خودرو روشن نمی‌شود. پس می‌توان به صورت قطع گفت که خودرو های انژکتوری بدون ای سی یو موتور روشن نخواهند شد!

چجوری ایسیو ماشین تست کنم؟ روش تست ایسیو

خوشبختانه امکان این را داریم که بتوانیم ecu خودرو را تست کنیم. اما کسانی که بدون تجهیزات و دانش فنی هستند پیشنهاد می‌شود که بدون اطلاعات و دانش فنی دست به کاری نزند. زیرا که حتی برای تست ایسیو یک سری شرایط ها باید رعایت شود.

اتصال یک جریان اشتباه ممکن است باعث ضرر چند میلیونی مالک خودرو شود. برای تست ECU ترجیحا به افرادی که تعمیرات ایسیو انجام می‌دهند مراجعه کنید. با دستگاهی به نام تستر ایسیو می‌توان ECU را تست کرد زیرا که این دستگاه یک شبیه ساز خودرو است. سپس فرد تعمیرکار با علم خود نسبت به تست مدارات مورد نظر، ای سی یو خودرو شما را بررسی می‌کند و ایرادات ECU مشخص می‌شود.

چگونه ایسیو ماشین را با ماشین دیگر تعویض یا جایگزین کنم؟ تبدیل ایسیو

در واقع به این عمل در تعمیرات ایسیو، تبدیل ایسیو گفته می‌شود. اما امکان تعویض و یا جایگزین کردن هر ecu موتور را با ecu موتور دیگر را نداریم و باید به یک سری نکات توجه کنیم. اول از همه اینکه مالک خودرو به تنهایی نمی‌تواند این کار را انجام دهد و نیاز است تا به یک تعمیرکار ایسیو مراجعه کند.

در مرحله دوم باید ecu موتور هر دو خودرو را شناسایی کنید زیرا که تنها ای سی یو خودرو های با برند مشابه و سخت افزار مشابه را می‌توانیم تبدیل کنیم. به عنوان مثال ایسیو زیمنس را به ایسیو ساژم نمی‌توانیم تبدیل کنیم. در واقع تبدیل ecu زیمنس به ساژم یا بلعکس امکان پذیر نیست زیرا هر دور برند متفاوت هستند.

مرحله سوم پروگرام کردن ایسیو یا برنامه ریزی ecu می‌باشد. در این مرحله نرم افزار ایسیو را بر اساس خودرو تغییر می‌دهیم. به عبارتی اگر قرار است این ای سی یو بر روی خودرو پراید نصب شود برنامه، خودرو پراید را باید بر روی ECU پروگرام کنیم و اینگونه می‌تواینم ایسیو خودرو های مختلف را به ایسیو دیگر تبدیل کنیم و از هزینه های مالک خودرو بکاهیم.

مراحل کاری ایسیو چیست؟

ایسیو موتور با توجه به وضعیت موتور در ۴ مرحله کاری قرار می گیرد:

۱- سوییچ بسته: برق از فیوز ۱۰ آمپر به ترمینال ۲ رله و از ترمینال ۱۰ رله به ترمینال M1F2 می رسد. این کار جهت حفظ اطلاعات موقت ایسیو در زمان خاموش بودن موتور انجام می شود و رله اصلی و قدرت غیر فعال اند.

۲- سوییچ باز: برق از 16N سوییچ به ترمینال CPB4 و ترمینال M2F3 و M1F2 منفی شده، وقتی M1F2 منفی شد رله اصلی فعال و ترمینال ۱۱ و ۱ رله برقرار می شود. از ترمینال ۱ به M1A4 می رسد و برق مورد استفاده ای سی یو تامین می شود. برق ۹ به اینرسی و به ترمینال ۱۴ رله قدرت می رسد و از ترمینال ۱۴ رله قدرت فعال و برق از فیوز ۳۰ آمپر به پمپ بنزین، شیر برقی، کویل، انژکتور، گرمکن، سنسور میل سوپاپ و سرعت خودرو می رسد. برق ۲ الی ۳ ثانیه وصل اگرخودرو روشن نشود ایسیو M2F3 را مثبت و رله قدرت غیرفعال و برق قطع می گردد.

۳- موتور روشن: اگر به موتور استارت بزنیم سنسور دور موتور به ECU پیغام می فرستد و ایسیو جریان M2F3 را مجددا وصل می کند. برق رله قدرت وصل و تزریق سوخت و جرقه انجام و در نتیجه موتور روشن می شود.

۴- حرکت خودرو: در این حالت سنسور سرعت خودرو پیغام خود را به ECU موتور می فرستد تا عملکرد موتور بهینه گردد.

آشنایی با انواع برندهای ایسیو (ECU) خودرو

ساخت واحد کنترل الکترونیکی خودرو به خصوص ECU موتور در دنیا کاملا انحصاری بوده و تعداد شرکت‌های سازنده ‌ایسیو موتور بسیار محدود بوده که می‌توان به چند نمونه از شرکت‌های سازنده آن اشاره کرد:

ECU بوش (BOSCH)
ECU زیمنس (SIEMENS VDO)
ECU ساژم (SAGEM)
ECU والئو (VALEO)
ECU ماگنت مارلی (MAGNET MARELI)ECU فورد (FORD)
ECU دلکو (DELCO)
ECU هیتاچی (HUTACHI)

مقاله پیشنهادی:

رفع خطای کویل در ایسیو زیمنس cgd + آموزش تعمیر ECU

در اکثر خودروهای ساخت داخل کشور، از ECU های شرکت‌های: ای سی یو بوش، ساژم، ای سی یو والئو و ای سی یو زیمنس استفاده شده است. در جدول ذیل مشخصات انواع مدل‌های ECU در خودروهای مختلف نشان داده می‌شود.

ردیف	شرکت سازنده	نوع ECU	نوع خودرو	تعداد پایه/ کانکتور
۱	MARELLI MAGNETI	MM8P	سمند و پژو پارس	۱/۳۵
۲	MARELLI MAGNETI	6LPB	پژو ۴۰۷	۳/۱۱۲
۳	MARELLI MAGNETI	4MP2	پژو ۶۰۷	۳/۱۱۲
۴	SAGEM	SL96	سمند، پژو پارس، پژو ۴۰۵، پیکان، پژو RD	۱/۵۵
۵	SAGEM	S2000	سمند، پژو پارس، پژو ۴۰۵، پیکان، پژو ۲۰۶ تیپ ۱و۲و۳، پراید، پژو RD	۳/۸۴
۶	VALEO	S2000	سمند، پژو پارس، پژو ۴۰۵، پیکان، پژو ۲۰۶ تیپ ۱و۲و۳، پراید، پژو RD	۳/۸۴
۷	SIEMENS	SIEMENS VDO	پراید (زیمنس جدید)، پیکان وانت، پژو RD، سمند، ریو	۲/۹۰۰
۸	SIEMENS	SIEMENS	پراید (زیمنس قدیم)	۱/۵۵
۹	BOSCH	ME 7.4.4	پژو ۲۰۶ تیپ ۵ و ۶	۳/۸۴
۱۰	BOSCH	ME 7.4.5	پژو ۲۰۶ صندوقدار (SD)	۳/۸۴
۱۱	BOSCH	MP 7.3	زانتیا ۲۰۰۰ و پژو پارس ELX	۱/۸۸
۱۲	BOSCH	MP 8.2	زانتیا ۱۸۰۰	۱/۸۸
۱۳	BOSCH	M7.9.7.1	نیسان زامیاد	۱/۸۱
۱۴	BOSCH	M 7.9.7	پراید	۳/۸۸

آشنا شوید: معرفی انواع ایسیوهای استفاده شده در خودروهای ایرانی

ایسیو خودرو کجاست؟ محل قرار گیری ECU موتور

هیچ تعهد و یا استانداردی وجود ندارد که مشخص کند حتما ECU خودرو ها باید در مکان مشخصی از خودرو ها نصب شود. شرکت های خودروسازی مختلف در خودرو های مختلف محلی را برای قرار گیری ECU انتخاب می‌کنند.

اما یک قانون نانوشته وجود دارد که اگر توجه بکنید ECU تمامی خودرو ها نزدیک به موتور خودرو نصب شده است. پس با کمی دقت و توجه به دسته سیم ها می‌توانیم محل قرارگیری ایسیو موتور را پیدا کنیم. اما برای راحتی کار شما عزیزان گرامی محل قرارگیری ایسیو در خودرو های ایرانی را به شرح زیر گرد آوری کرده ایم:

محل قرار گیری خودرو سایپا پراید:

روبه روی زانوی چپ راننده بالای پدال کلاچ خودرو

محل قرار گیری ایسیو پیکان-پیکان وانت:

در خودرو های پیکان مدل پایین با ایسیو SL96 دو دسته سیم متفاوت تولید شده است که در یک مدل ECU خودرو پشت داشبورد روبه روی زانو سمت شاگرد قرار دارد و برخی دیگر در محفظه موتور سمت گلگیر راننده در قاب مشکی رنگ قرار دارد. بقیه ای سی یو این خودرو در محفظه موتور سمت گلگیر راننده در قاب مشکی قرار دارد.

محل قرار گیری ایسیو 405 و پارس و سمند :

ECU این خودرو ها در محصولات مدل پایین زیر آب چکان شیشه جلو بین محفظه موتور و اتاق در قاب مربع شکل مشکی رنگ قرار دارد.
در محصولات مدل بالاتر ECU به سمت محفظه موتور پشت چراغ جاو سمت راننده در قاب مشکی انتقال یافت.

محل قرار گیری ایسیو در خودرو آریسان:

در محفظه موتور سمت گلگیرجلو راننده در قاب مشکی.

محل قرار گیری ایسیو خودرو تیبا:

محل قرار گیری ECU خودرو روبرو ی زانوی چپ راننده پشت داشبورد.

محل قرار گیری ایسیو خودرو زامیاد:

محل قرار گیری ECU خودرو زامیاد روبروی زانوی شاگرد متصل به سینی جلو پشت داشبورد.

محل قرارگیری ایسیو خودرو زامیاد شوکا:

محل قرارگیری ECU خودرو زامیاد شوکا در محفظه موتور روی گلگیر جلو سمت شاگرد.

محل قرار گیری ایسیو 206 و 207 :

در محصولات فرانسوی در محفظه موتور بالای دسته موتور سمت شاگرد کنار گلگیر.

در محصولات ایرانیزه در کنار باطری خودرو.

محل قرار گیری ایسیو تارا:

در محفظه موتور کنار باطری خودرو.

محل قرار گیری ایسیو کوییک :

روبه‌رو ی زانوی چپ راننده پشت داشبورد.

محل قرار گیری ایسیو زانتیا:

در محفظه موتور پشت چراغ جلو سمت شاگرد.

محل قرار گیری ایسیو در روآ و RD :

ECU این خودرو ها در محصولات مدل پایین زیر آب چکان شیشه جلو بین محفظه موتور و اتاق در قاب مربع شکل مشکی رنگ قرار دارد.

در محصولات مدل بالاتر ECU به سمت محفظه موتور پشت چراغ جاو سمت راننده در قاب مشکی انتقال یافت.

شروع به کار عیب یابی و تعمیر ایسیو خودرو

اصول کلی تعمیر و عیب یابی ایسیو خودرو شامل کار با دستگاه دیاگ، عیب یابی نرم افزاری و سخت افزاری شامل تعویض IC و برنامه ریزی آن به وسیله دستگاه پروگرامر ایسیو است. در دوره تعمیرات ECU آموزشگاه فنی و حرفه ای SKP به صورت متنوع انواع ایسیوهای خودروهای ایرانی شامل تک سوز و دوگانه سوز بررسی می شوند و سایر ECUها، نقشه ها، آموزش کار با دستگاه پروگرامر در دوره تعمیرECU آموزش داده می شوند.

تعمیراتECU به دو صورت کلی شامل تعمیرات نرم افزاری ایسیو و تعمیرات سخت افزاری ECU انجام می شود.یک آی سی در داخل ایسیو وجود دارد که از طریق آن می توان ECU را برنامه ریزی کرده و به عیوب آن پی برد. این آی سی وظیفه اصلی مدیریت فرآیندهای کنترلی ECU را بر عهده دارد. درواقع تمامی دستورات به اجزای مختلف ای سی یو و کنترل پارامترها بر عهده این IC است.

آموزش تعمیرات ایسیو در تهران

آموزشگاه برق خودرو SKP زیر نظر سازمان فنی و حرفه کشور دوره های آموزشی برق خودرو و دوره تعمیرات ایسیو را برگذار می‌کند. دوره تعمیرات ecu ثمین خودرو یک دوره ی 6 روزه آموزشی می‌باشد که به صورت تئوری و عملی بر روی ایسیو کار خواهید کرد تا بتوانید به طور کامل بر ایسیو ها مسلط شوید.

همچنین نقشه های مدارات داخلی ایسیوها خدمت شما هنرجویان گرامی ارایه می‌شود که می‌توانید سرعت عیب یابی را بالا ببرید و خیلی راحت تر و ساده تر کار تعمیرات را انجام دهید. این دوره آموزش تعمیرات ایسیو در تهران کاملا یک دوره تخصصی و پیشرفته می‌باشد و نیاز است که هنرجو به مباحث نقشه خوانی و سوخت رسانی و شبکه تسلط کافی داشته باشد تا بتواند بیشترین بهره را ازین دوره آموزشی تعمیرات ایسیو ببرد.

وظایف اصلی ایسیو خودرو چیست؟

به صورت کلی ایسیو توانایی انجام سه کار مهم را دارد که عبارتند از:
۱- نظارت بر کارکردهای خودرو و آگاه کردن راننده از آن. مانند نظارت بر مصرف سوخت و آگاه کردن راننده از مصرف لحظه ای یا میانگین سوخت و یا نظارت بر موقعیت درب ها و آگاه کردن راننده از باز بودن آن.
۲- تنظیم کارکردهای خودرو به وسیله بهینه کردن همواره آن ها، مانند تنظیم مصرف سوخت موتور توسط واحد کنترل الکترونیکی سیستم انژکتوری.
۳- کنترل کارکردهای خودرو از طریق محاسبه کمیت خروجی بر پایه داده های ورودی، مانند کنترل ترمز به وسیله سیستم ترمز ضد قفل (ABS).

مشاهده آموزش های بیشتر در صفحه اینستاگرام SKPPART