ایسیو چیست؟ آشنایی با کامپیوتر ماشین|ECU موتور

آشنایی با نحوه عملکرد و انواع واحد کنترل الکترونیکی خودرو یا ECU

ایسیو چیست؟

ایسیو (ECU) چیست؟ در این مقاله سعی داریم تا متوجه بشویم عملکرد ایسیو ماشین چگونه است و این کامپیوتر ماشین چه چیز هایی را تحت کنترل می‌گیرد امیدواریم که به تمام سوال های شما پاسخ بدهیم.

در ابتدا باید گفت که ایسیو یا ECU در واقع مخفف کلمه یونت (واحد) کنترل کننده موتور (Electronic Control Unit) می‌باشد. ایسیو خودرو (ECU) با ظهور سیستم انژکتور بر روی صنعت خودرو سازی سایه ی عظیمی انداخت که تا همین الان از این سیستم بر روی خودرو ها استفاده می‌شود و در نسل بعدی خودرو ها یعنی خودرو های برقی هم حضور دارد.

ای سی یو خودرو با دریافت اطلاعات از سنسورهای نصب شده بر روی موتور و پردازش آن بر اساس جداول از پیش تعیین شده به عملگر های نصب شده بر روی موتور دستور صادر می‌کند. در واقع این دستوراتی است که موتور خودروی ماشین ما را مدیریت می‌کند. برنامه ریزی ای سی یو ماشین به گونه ای انجام شده است که در همه ی شرایط بتواند بهترین کارکرد را به راننده ی خودرو ارایه دهد.

ایسیو خودرو تشکیل شده است از یک برد الکترونیکی و قطعات بسیار زیاد SMD که همه این موارد را نرم افزار ایسیو کنترل می‌کند. نرم افزار ایسیو را شرکت خودرو ساز بر اساس نوع خودرو و استاندارد ها و تکنولوژی های به کار رفته در خودرو برنامه ریزی می‌کند و طوری با سخت افزار هماهنگ باشد بر روی آن پروگرام می‌کنند.

نحوه عملکرد ECU موتور یا واحد کنترل الکترونیکی موتور

واحد کنترل الکترونیکی خودرو یا همان ایسیو موتور در شرایط‌ های مختلف، عملکردهای مختلفی را ایجاد می‌کند که به چند نمونه از مهمترین عملکردهای ECU می‌پردازیم:

عملکرد ای سی یو در زمان استارت زدن به موتور:

در زمان استارت زدن به موتور، سوخت به‌طور متناوب توسط انژکتورها تزریق می‌شود. و مقدار تزریق سوخت با توجه به دور موتور، دمای آب و فشار هوای ورودی تنظیم می‌شود و مقدار هوای اضافی مود نیاز توسط موتور پله‌ای (استپر موتور) تعین می‌گردد.

عملکرد ECU در دورهای مختلف:

هنگام تغییرات لحظه‌ای موتور (شتاب‌گیری و کاهش سرعت)، مدت زمان تزریق سوخت توسط انژکتورها بر اساس تغییر پارامترهایی مانند: دور موتور، وضعیت دریچه گاز، فشار هوای ورودی، دمای مایع خنک کننده تعیین می‌گردد.

عملکرد قطع پاشش و یا کاهش خیلی زیاد سوخت انژکتورها:

قطع پاشش و یا کاهش خیلی زیاد سوخت در زمان کاهش ناگهانی سرعت خودرو:

زمانی که راننده به‌طور ناگهانی پای خود را از روی پدال در دورهای بالا برمی‌دارد، دریچه گاز بسته می‌شود و واحد کنترل الکترونیکی نیز به دلایل کاهش مصرف سوخت و آلاینده‌های خروجی اگزوز، پاشش سوخت انژکتورها را قطع و یا خیلی کاهش می‌دهد ( در ECU های مختلف متفاوت می‌باشد).

نکته: در اکثر ecu های مدل ساژم طوری برنامه ریزی شده است که در موقع این عمل (کاهش ناگهانی دور موتور و یا رها کردن ناگهانی پدال گاز) پاشش سوخت انژکتورها به طور کامل قطع می شود ( زمان بسیار کوتاه). اما در اکثر ecu های زیمنس طوری برنامه ریزی شده است که در موقع رها کردن ناگهانی پدال گاز، پاشش سوخت انژکتورها به طور کامل قطع نمی‌شود. بلکه زمان پاشش سوخت به حداقل ممکن می رسد (حدودا ۱/۲ میلی ثانیه).

آشنایی با انواع حافظه های ایسیو

ای سی یو موتور خودرو ها دارای حافظه موقت و حافظه دائم می‌باشد:

حافظه موقت ایسیو ECU

حافظه موقت ECU قسمتی از حافظه با قطع برق باطری از بین می‌رود اما مجدداً قابل بازگردانی است. به روش برگرداندن حافظه، روش تجدید حافظه و یا Initialize می‌گویند. حافظه موقت شناسایی استپر موتور، دنده‌ها و حالات عملی موتور و محاسبات لحظه‌ای برای تنظیمات لحظه‌ای را به عهده دارد و محلی برای نگهداشت معایب موقت و دائم سیستم انژکتور است.

حافظه دائم ایسیو ECU

این نوع حافظه که مانند سیستم‌عامل و Setup کامپیوترهای PC است و با قطع برق از بین نمی‌رود؛ اما در صورت خراب شدن دیگر قابل برگشت نبوده و می‌توان گفت ECU سوخته است. حافظه دائم شامل جدول بزرگی به نام Look up table است که در این جدول به مانند جدول ضرب ردیف‌ها و ستون‌ها و خانه‌هایی وجود دارد. با این تفاوت که تعداد ردیف‌ها و ستون‌های این جدول از عدد دو بیشتر بوده و تعداد آن برابر تعداد سنسورهای موجود در سیستم موتور می‌باشد.

پیشنهاد مطالعه: آشنایی با انواع حافظه های ایسیو

اگر ایسیو خراب شود چه اتفاقی می‌افتد؟

خرابی ایسیو دسته بندی بسیار گسترده ای دارد که خود دوره تعمیرات ایسیو یک رشته بسیار تخصصی است که نیاز به علم و دانش کافی دارد تا بتوانید مدارات داخلی ECU را تحلیل کنید و سپس عیب یابی و رفع ایراد کنید. اما یکی از خرابی های ایسیو (ecu) که به طور معمول اتفاق می‌افتد روشن نشدن ماشین است.

که در ابتدا باید مدارات تغذیه برد ایسیو بررسی شوند. بعضی از خرابی های ای سی یو به صورت ایراد های خاص در خودرو بروز می‌کنند. مثل تک کار کردن ماشین و یا عدم پاشش انژکتور ها و یا عدم راه اندازی فن خودرو و… .

برای عیب یابی این مدارات باید به توجه نقشه سوخت رسانی مدار داخلی ایسیو که مرتبط هست با ایرادی که در خودرو به وجود آمده پیدا کنیم و در نهایت مقاومت ها و آی سی های مورد نظر را بررسی کنیم. که برای این کار و تحلیل دقیق نقشه ها نیاز به گذراندن دوره نقشه خوانی خودرو دارید.

آیا بدون ایسیو ماشین روشن می‌شود؟

برای جواب این سوال باید گفت که هیچ یک از خودرو هایی که از سیستم سوخت رسانی انژکتور بهره می‌برند بدون ecu موتور روشن نمی‌شوند. به دلیل اینکه دستور پاشش انژکتور ها و دستور جرقه زنی کویل ها همگی از ایسیو موتور صادر می‌شود و در ضمن نمی‌توانیم با قطع و وصل کردن جریان الکتریکی این دستورات را شبیه سازی کنیم.

زیرا که هر کدام از عملگر ها زمانبدی مشخصی برای فعال یا غیر فعال شدن دارند که حتما باید رعایت شود در صورتی که رعایت نشود خودرو روشن نمی‌شود. پس می‌توان به صورت قطع گفت که خودرو های انژکتوری بدون ای سی یو موتور روشن نخواهند شد!

چجوری ایسیو ماشین تست کنم؟ روش تست ایسیو

خوشبختانه امکان این را داریم که بتوانیم ecu خودرو را تست کنیم. اما کسانی که بدون تجهیزات و دانش فنی هستند پیشنهاد می‌شود که بدون اطلاعات و دانش فنی دست به کاری نزند. زیرا که حتی برای تست ایسیو یک سری شرایط ها باید رعایت شود.

اتصال یک جریان اشتباه ممکن است باعث ضرر چند میلیونی مالک خودرو شود. برای تست ECU ترجیحا به افرادی که تعمیرات ایسیو انجام می‌دهند مراجعه کنید. با دستگاهی به نام تستر ایسیو می‌توان ایسیو را تست کرد زیرا که این دستگاه یک شبیه ساز خودرو است. سپس فرد تعمیرکار با علم خود نسبت به تست مدارات مورد نظر، ای سی یو خودرو شما را بررسی می‌کند و ایرادات ایسیو مشخص می‌شود.

چگونه ایسیو ماشین را با ماشین دیگر تعویض یا جایگزین کنم؟ تبدیل ایسیو

در واقع به این عمل در تعمیرات ایسیو،  تبدیل ایسیو گفته می‌شود. اما امکان تعویض و یا جایگزین کردن هر ecu موتور را با ecu موتور دیگر را نداریم و باید به یک سری نکات توجه کنیم. اول از همه اینکه مالک خودرو به تنهایی نمی‌تواند این کار را انجام دهد و نیاز است تا به یک تعمیرکار ایسیو مراجعه کند.

در مرحله دوم باید ecu موتور هر دو خودرو را شناسایی کنید زیرا که تنها ای سی یو خودرو های با برند مشابه و سخت افزار مشابه را می‌توانیم تبدیل کنیم. به عنوان مثال ایسیو زیمنس را به ایسیو ساژم نمی‌توانیم تبدیل کنیم. در واقع تبدیل ecu زیمنس به ساژم یا بلعکس امکان پذیر نیست زیرا هر دور برند متفاوت هستند.

مرحله سوم پروگرام کردن ایسیو یا برنامه ریزی ecu می‌باشد. در این مرحله نرم افزار ایسیو را بر اساس خودرو تغییر می‌دهیم. به عبارتی اگر قرار است این ایسیو بر روی خودرو پراید نصب شود برنامه، خودرو پراید را باید بر روی ایسیو پروگرام کنیم و اینگونه می‌تواینم ایسیو خودرو های مختلف را به ایسیو دیگر تبدیل کنیم و از هزینه های مالک خودرو بکاهیم.

آشنایی با انواع برندهای ایسیو (ECU) خودرو

ساخت واحد کنترل الکترونیکی خودرو به خصوص ECU موتور در دنیا کاملا انحصاری بوده و تعداد شرکت‌های سازنده ‌ایسیو موتور بسیار محدود بوده که می‌توان به چند نمونه از شرکت‌های سازنده آن اشاره کرد:

• ایسیو ECU بوش (BOSCH)
• ایسیو ECU زیمنس (SIEMENS VDO)
• ایسیو ECU ساژم (SAGEM)
• ایسیو ECU والئو (VALEO)
• ایسیو ECU ماگنت مارلی (MAGNET MARELI)
• ایسیو ECU فورد (FORD)
• ایسیو ECU دلکو (DELCO)
• ایسیو ECU هیتاچی (HUTACHI)

در اکثر خودروهای ساخت داخل کشور، از ECU های شرکت‌های:  ای سی یو بوش، ساژم، ای سی یو والئو و ای سی یو زیمنس استفاده شده است. در جدول ذیل مشخصات انواع مدل‌های ECU در خودروهای مختلف نشان داده می‌شود.

آشنا شوید: معرفی انواع ایسیوهای استفاده شده در خودروهای ایرانی

ایسیو خودرو کجاست؟ محل قرار گیری ECU موتور

هیچ تعهد و یا استانداردی وجود ندارد که مشخص کند حتما ایسیو خودرو ها باید در مکان مشخصی از خودرو ها نصب شود. شرکت های خودروسازی مختلف در خودرو های مختلف محلی را برای قرار گیری ایسیو انتخاب می‌کنند.

اما یک قانون نانوشته وجود دارد که اگر توجه بکنید ایسیو تمامی خودرو ها نزدیک به موتور خودرو نصب شده است. پس با کمی دقت و توجه به دسته سیم ها می‌توانیم محل قرارگیری ایسیو موتور را پیدا کنیم. اما برای راحتی کار شما عزیزان گرامی محل قرارگیری ایسیو در خودرو های ایرانی را به شرح زیر گرد آوری کرده ایم:

محل قرار گیری خودرو سایپا پراید:

روبه روی زانوی چپ راننده بالای پدال کلاچ خودرو

محل قرار گیری ایسیو پیکان-پیکان وانت:

در خودرو های پیکان مدل پایین با ایسیو SL96 دو دسته سیم متفاوت تولید شده است که در یک مدل ایسیو خودرو پشت داشبورد روبه روی زانو سمت شاگرد قرار دارد و برخی دیگر در محفظه موتور سمت گلگیر راننده در قاب مشکی رنگ قرار دارد. بقیه ایسیو این خودرو در محفظه موتور سمت گلگیر راننده در قاب مشکی قرار دارد.

محل قرار گیری ایسیو 405 و پارس و سمند :

ایسیو این خودرو ها در محصولات مدل پایین زیر آب چکان شیشه جلو بین محفظه موتور و اتاق در قاب مربع شکل مشکی رنگ قرار دارد.
در محصولات مدل بالاتر ایسیو به سمت محفظه موتور پشت چراغ جاو سمت راننده در قاب مشکی انتقال یافت.

محل قرار گیری ایسیو در خودرو آریسان:

در محفظه موتور سمت گلگیرجلو راننده در قاب مشکی.

محل قرار گیری ایسیو خودرو تیبا:

روبه‌رو ی زانوی چپ راننده پشت داشبورد.

محل قرار گیری ایسیو خودرو زامیاد:

روبه‌روی زانوی شاگرد متصل به سینی جلو پشت داشبورد.

محل قرارگیری ایسیو خودرو زامیاد شوکا:

در محفظه موتور روی گلگیر جلو سمت شاگرد.

محل قرار گیری ایسیو 206 و 207 :

در محصولات فرانسوی در محفظه موتور بالای دسته موتور سمت شاگرد کنار گلگیر.

در محصولات ایرانیزه در کنار باطری خودرو.

محل قرار گیری ایسیو تارا:

در محفظه موتور کنار باطری خودرو.

محل قرار گیری ایسیو کوییک :

روبه‌رو ی زانوی چپ راننده پشت داشبورد.

محل قرار گیری ایسیو زانتیا:

در محفظه موتور پشت چراغ جلو سمت شاگرد.

محل قرار گیری ایسیو در روآ و RD :

ایسیو این خودرو ها در محصولات مدل پایین زیر آب چکان شیشه جلو بین محفظه موتور و اتاق در قاب مربع شکل مشکی رنگ قرار دارد.

در محصولات مدل بالاتر ایسیو به سمت محفظه موتور پشت چراغ جاو سمت راننده در قاب مشکی انتقال یافت.

آموزش تعمیرات ایسیو در تهران

آموزشگاه برق خودرو SKP زیر نظر سازمان فنی و حرفه کشور دوره های آموزشی برق خودرو و دوره تعمیرات ایسیو را برگذار می‌کند. دوره تعمیرات ecu ثمین خودرو یک دوره ی 6 روزه آموزشی می‌باشد که به صورت تئوری و عملی بر روی ایسیو کار خواهید کرد تا بتوانید به طور کامل بر ایسیو ها مسلط شوید.

همچنین نقشه های مدارات داخلی ایسیوها خدمت شما هنرجویان گرامی ارایه می‌شود که می‌توانید سرعت عیب یابی را بالا ببرید و خیلی راحت تر و ساده تر کار تعمیرات را انجام دهید. این دوره آموزش تعمیرات ایسیو در تهران کاملا یک دوره تخصصی و پیشرفته می‌باشد و نیاز است که هنرجو به مباحث نقشه خوانی و سوخت رسانی و شبکه تسلط کافی داشته باشد تا بتواند بیشترین بهره را ازین دوره آموزشی تعمیرات ایسیو ببرد.

واحد کنترل الکترونیکی خودرو یا ECU

واحد کنترل الکترونیکی یا واحد کنترل موتور یا ECU در حقیقت یک پردازشگر یا یک میکروکنترلر است که اطلاعات لازم را از سنسورها مانند: سنسور دمای هوا، سنسور دمای آب، سنسور فشار هوا، سنسور دور موتور و … دریافت کرده و پس از پردازش، دستورات لازم را به عملگرها مانند: رله دوبل، انژکتور، کویل و … صادر می‌کند. در واقع ECU حکم مغز را در سیستم انژکتور خودرو دارد.

پیشنهاد مطالعه: آشنایی با با انواع سنسورهای خودرو

نحوه عملکرد واحد کنترل الکترونیکی یا ECU

واحد کنترل الکترونیکی خودرو یا همان ECU در شرایط‌های مختلف، عملکردهای مختلفی را ایجاد می‌کند که به چند نمونه از مهمترین عملکردهای ECU می‌پردازیم:

عملکرد ECU در زمان استارت زدن به موتور:

در زمان استارت زدن به موتور، سوخت به‌طور متناوب توسط انژکتورها تزریق می‌شود. و مقدار تزریق سوخت با توجه به دور موتور، دمای آب و فشار هوای ورودی تنظیم می‌شود و مقدار هوای اضافی مود نیاز توسط موتور پله‌ای تعین می‌گردد.

عملکرد ECU در دورهای مختلف:

هنگام تغییرات لحظه‌ای موتور (شتاب‌گیری و کاهش سرعت)، مدت زمان تزریق سوخت توسط انژکتورها بر اساس تغییر پارامترهایی مانند: دور موتور، وضعیت دریچه گاز، فشار هوای ورودی، دمای مایع خنک کننده تعیین می‌گردد.

عملکرد قطع پاشش و یا کاهش خیلی زیاد سوخت انژکتورها:

قطع پاشش و یا کاهش خیلی زیاد سوخت در زمان کاهش ناگهانی سرعت خودرو:

زمانی که راننده به‌طور ناگهانی پای خود را از روی پدال در دورهای بالا برمی‌دارد، دریچه گاز بسته می‌ود و واحد کنترل الکترونیکی نیز به دلایل کاهش مصرف سوخت و آلاینده‌های خروجی اگزوز، پاشش سوخت انژکتورها را قطع و یا خیلی کاهش می‌دهد ( در ECU‌های مختلف متفاوت می‌باشد).

اجزاء اصلی ECU:

اجزاء تشکیل دهنده و اصلی واحد کنترل الکترونیکی خودرو (ECU) عبارتند از:

• کانکتورها و پین‌ها
• پوسته یا بدنه اصلی که رادیاتور نیز گفته می‌شود
• درپوش یا پوسته پایینی
• کیت یا برد الکترونیکی

پیشنهاد مطالعه: آشنایی با اجزای تشکیل دهنده ایسیو موتور

مشاهده آموزش های بیشتر در صفحه اینستاگرام SKPPART