تنظیم موتور مجموعه ای از خدمات است که برای تعمیر، نگهداری و پیشگیری از بروز ایرادات و مشکلات بر روی خودرو انجام می شود که به آن تون آپ هم می گویند. موتور خودرو همیشه مثل روز اول که از کارخانه تحویل گرفته اید کار نمیکند. پس باید برای اینکه شرایط موتور را در حالت بهینه نگه داریم، تنظیم موتور انجام دهیم.
تنظیم موتور به صورت کلی به سرویس یا عملی گفته میشود که اگر موتور خودرو دچار افت توان و یا ریپ زدن یا مشکلی در سیستم سوخت رسانی شده است برطرف شود، و خودرو به حالت اولیه کارخانه در بیاید و موتور خودرو در حالت ایده آل و بهینه کار کند.
تاریخچه تنظیم موتور خودرو
در دهه های گذشته که خودروهای بنزینی از سیستم سوخت رسانی کاربراتوری برای تغذیه موتور استفاده میکردند، هم تنظیم موتور وجود داشت. در واقع معنی کلمه تنظیم موتور در صنف تعمیرات خودرو با تنظیم موتور خودروهای کاربراتوری معنا گرفت. خودروهای کاربراتوری بنا بر اینکه سیستم سوخت رسانی آنها تماما به صورت مکانیکی کار میکرد، بعد از گذشت مقدار زمانی این قطعات مکانیکی مانند کاربراتور و دلکو از حالت تنظیم خارج میشدند.
زمانی که موتورهای کاربراتوری از تنظیم خارج میشدند ایراداتی مثل موارد زیر برای خودرو پیش میآمد و در واقع موارد زیر علایم نیاز خودرو به تنطیم موتور میباشد.
- بد استارت خوردن و سخت روشن شدن خودرو
- بد کار کردن موتور در حالت درجا
- ریپ زدن موتور
- بالا رفتن مصرف سوخت
- خام سوزی و بوی بد اگزوز
- تغییر کردن صدای موتور
- عطسه زدن موتور
مراحل اصلی تنظیم موتور کاربراتور
تنظیم موتور خودرو دارای سه مرحله اصلی می باشد.
- تنظیم سیستم جرقه زنی
- تنظیم سوخت ورودی به موتور
- تنظیم هوای ورودی به موتور
نحوه ی تنظیم موتور کاربراتور
تنظیم موتور کاربراتوری با تنظیم کردن دلکو آغاز میگردد. برای تنظیم دلکو بنا بر مدل دلکو استفاده شده در خودرو ابتدا باید فاصله بین پلاتین آنها تنظیم گردد که فاصله ی پلاتین، همان زمان شارژ کویل در خودروهای انژکتوری محسوب میشود. سپس برای تنظیم زاویه جرقه زنی (آوانس و ریتارد کردن) با حرکت دادن دلکو این عمل را انجام میدهند.
برای مرحله ی بعدی تنظیم موتور که تنظیم نسبت سوخت به هوا میباشد، در خودروهای کاربراتوری باید ابتدا کاربراتور خودرو سرویس شود که معمولا این عمل را با شستشوی کاربراتور و تعویض صافی ها و فیلترهای آن شروع میکنند و سپس با بستن کاربراتور و تنظیم کردن نسبت سوخت و هوای آن و تعویض فیلتر بنزین و تعویض فیلتر هوا در صورتی کثیفی کار تنظیم موتور خاتمه پیدا می کرد.
روش تنظیم موتور خودروهای انژکتوری
در خودروهای انژکتوری ECU با استفاده از سنسورهای خود متوجه میشود که چه مقدار هوا در داخل مانیفولد قرار دارد. سپس به همان اندازه برای آن مقدار هوا، پاشش را توسط انژکتورها برای موتور اعمال میکند. همینطور زمان شارژ کویل و زاویه جرقه زنی هم توسط ایسیو موتور کنترل میشود. نکته ای که وجود دارد ایسیو موتور با استفاده از سنسورهای خود با همه نوع آب و هوایی میتواند خودش را وقف دهد.
در سیستم های انژکتوری خبری از انجام تنظیم موتور بعد از هر سفر یا انجام تنظیم موتور بعد از هر سه ماه نیست، و همین یکی از مزایای بسیار مهم در خودروهای انژکتوری و تنظیم موتور است. چون در خودروهای انژکتوری از قطعات مکانیکی برای تنظیم سوخت و هوا و یا جرقه استفاده نشده و تمامی کنترل ها توسط کامپیوتر یا ایسیو خودرو صورت میگیرد و از خرابی قطعات مکانیکی کاسته شده است و هدر رفت نیرو کمتر از نمونه های کاربراتوری شده است.
چه زمانی باید تنظیم موتور انجام دهیم؟
برخی از علایم تنظیم نبودن موتور در خودروهای انژکتوری به شرح زیر است:
۱- روشن شدن چراغ چک
۲- ایجاد بوی خام سوزی
۳- دود سیاه اگزوز
۴- بد روشن شدن خودرو
۵- ریپ زدن خودرو
۶- گاز خوردن خودرو
۷- ایجاد صدای عطسه موتور
۸- کپ کردن دریچه گاز
۹- کاهش توان و کشش موتور
۱۰- افزایش مصرف سوخت
۱۱- لرزش موتور
۱۲- بد کار کردن موتور
۱۳- کاهش دور موتور
۱۴- دیر دور گرفتن موتور
۱۵- طی کردن مسافت ۶۰ هزار کیلومتر
در شرایطی که خودرو شما هیچ یک از علایم بالا را نداشته باشد با گذشت ۶۰۰۰۰ هزار کیلومتر باید جهت تنظیم موتور و یا سرویس سیستم سوخت رسانی اقدام کنید. ممکن است بعد از طی کردن ۶۰۰۰۰ کیلومتر مسافت هم خودرو شما همچنان بدون هیچگونه مشکل کار کند اما این زمان بازدید انژکتورهای خودرو و سرویس دریچه گاز خودرو شماست.
مراحل اصلی تنظیم موتور انژکتوری
در سیستم سوخت رسانی انژکتوری هم چند پارامتر مهم وجود دارد؛
- سرویس مسیر هوای ورودی
- سرویس نازل های پاشش انژکتورها
- سرویس و بازدید از سیستم جرقه زنی
- ریست کردن ایسیو موتور
- بررسی پارامترها به وسیله دستگاه عیب یاب (دیاگ)
تنظیم موتور یا سرویس انژکتور؟
در خودروهای انژکتوری در واقع چیزی به نام تنظیم موتو وجود ندارد. چون کل سیستم به صورت هوشمند کار میکند و ما فقط عملگرهای سیستم را سرویس میکنیم و از آنها بازدید میکنیم و اطمینان پیدا میکنیم که سالم هستند و هنوز خودرو میتواند در بهترین حالت خود کارکند، اما چون از گذشته در عموم، مردم به گفتن تنظیم موتور عادت کرده اند نام تنظیم موتور بر روی سرویس انژکتور باقی ماند.
تنظیم موتور چگونه انجام میشود؟
در خودروهای انژکتوری برای کنترل سیستم جرقه زنی شمع های خودرو را باز میکنند و شمع ها را مورد معاینه قرار میدهند. از شمع خودرو به خیلی از ایرادات میتوان پی برد که در صورتی که خودرو مشکلی در سیستم احتراق با معاینه شمع خودرو آن میتوان تا حدودی حدس زد که ایراد خودرو از کجا میتواند باشد. وایرهای خودرو هم کنترل میشوند تا دچار خوردگی نشده باشند و هنوز بتوانند به صورت کامل ولتاژ تولیدی کویل را به شمع برسانند.
مرحله بعدی، سرویس کردن سیستم هوا رسانی موتور میباشد. در این قسمت دریچه گاز خودرو باز میشود، اگر دریچه گاز نوع برقی باشد فقط قسمت عبوری هوا را شستشو میدهیم اما اگر دریچه گاز از نوع سیمی باشد دریچه گاز باید به صورت کامل باز شود سنسور دریچه گاز و استپر موتور جدا شود به صورت کامل تمامی مجراهای هوا شسته شود و سپس سنسور دریچه گاز و استپر موتور بر روی دریچه گاز مونتاژ شود.
انژکتورهای خودرو یکی از عاملان موثر در کارکرد موتور هستند که در زمان تنظیم موتور و یا سرویس انژکتور باید از خودرو کامل خارج شوند و ریل سوخت با اسپری انژکتور شور شستشو شود و سپس انژکتور ها در دستگاه اولترا سونیک توسط مایع مخصوص شسته شوند و در نهایت در دستگاه انژکتورشور زاویه پاشش انژکتور و مقدار پاشش انژکتور بررسی شود تا همه ی انژکتور ها مانند یکدیگر کارکنند.
در صورتی یک یا چند عدد از انژکتورها متفاوت با بقیه کارکنند باعث لرزش موتور، افت توان و…. میشود که باید حتما تعویض گردد. برای اینکه بعد از شستشو انژکتور دوباره انژکتور ها دچار کثیفی و گرفتگی نشوند حتما قبل از نصب، فیلتر یا صافی بنزین را تعویض نمایید.
روش تنظیم موتور اصولی
بعد از انجام تمامی مراحل بالا حالا زمان این است که ایسیو خودرو را توسط دستگاه عیب یاب یا دیاگ که یکی از مهم ترین تجهیزات تعمیرگاهی می باشد ریست یا فلش کنید.
◉ ریست و فلش ایسیو به چه معناست؟
فلش کردن ایسیو موتور باعث میشود حالا که قطعات مهم انژکتوری سرویس شده اند و به حالت اولیه خودر بازگشتند ایسیو موتور هم اطلاعات و داده های قدیمی خود را پاک کند و از نو شروع به دریافت و پردازش اطلاعات کند. اینگونه یک تنظیم موتور اصولی و بسیار عالی را تجربه خواهیم کرد.
در نهایت با دستگاه دیاگ باید خطاهای خودرو و پارامترهای خودرو بررسی شود تا همگی پارامترها در رنج استاندارد قرار داشته باشند.در صورتی که بعد از انجام تنظیم موتور هر کدام یک از پارامترها در حد استاندارد خود نباشند نشان از خرابی موتور و یا وجود مشکلی در سنسورها یا عملگرهای سیستم انژکتوری میشود.
روش های یادگیری تنظیم موتور خودرو
برای یادگیری تنظیم موتور شما راه های مختلفی دارید. از جمله مطالعه کتاب های آموزشی یا کذراندن دوره کارآموزشی و شاگردی کردن در مغازه های تنظیم موتور. اما اصولی ترین و بهترین روش یادگیری تنظیم موتور، شرکت در دوره های آموزشی برق خودرو می باشد. شما می توانید با شرکت در دوره برق و انژکتور و سیستم سوخت رسانی آموزشگاه ثمین خودرو پویا به صورت اصولی تنظیم موتور خودرو را یاد بگیرید.
مزایا و فواید تنظیم موتور برای خودرو
تنظیم موتور و یا سرویس انژکتور از جمله سرویس هایی میباشد که معمولا مورد توجه مالکین قرار نمیگیرد و تا خرابی خودرو پیش میروند. در صورتی که شما با انجام سرویس انژکتور و تنظیم موتور هم کارکرد خودرو را در بهترین حالت خود نگه میدارید و هم اینکه از هزینه های اضافی خرید قطعات معاف میشوید.
زمان سرویس دوره ای انژکتورها
انژکتورهای خودرو باید هر ۶۰۰۰۰ کیلومتر به صورت کامل سرویس شوند که پیشنهاد میشود که تنظیم موتور کامل انجام دهید.
مشاهده ویدیوهای آموزشی در صفحه اینستاگرام SKPPART
