شیر انبساط کولر خودرو چیست؟

شیر انبساط یا Expansion Valve یک جزء کلیدی در سیستم گرمایش و تهویه مطبوع و یا همان کولر خودرو به حساب می آید. شیر انبساط کولر خودرو اساساً وظیفه تنظیم مقدار مبرد (گاز) جریان یافته به اواپراتور را بر عهده دارد. به عبارت دیگر شیر انبساط تعیین می کند که در حال حاضر چه مقدار مبرد وارد اواپراتور شود و به دنبال آن مقدار گرما گیری و یا سرما دهی سیستم چه اندازه باشد.

در واقع شیر انبساط کولر ماشین با تنظیم جریان مبرد بر اساس نیاز خنک کننده، عملکرد سیستم کولر خودرو را بهینه می کند. دریچه شیرهای انبساط ممکن است در اثر کارکرد زیاد فرسوده و یا مسدود شود و کارایی عملیاتی آن به خطر بیفتد.

در صورت خرابی این قطعه عملکرد خنک کنندگی سیستم به هم خورده و سرمای آن ناکافی می شود و باعث سلب آسایش سرنشینان خودرو می شود. شیرهای انبساط که در سیستم تهویه مطبوع خودرو به کار می روند، انواع مختلفی دارند که در این مقاله به بررسی ساختار و اجزای انواع شیر انبساط خودرو می پردازیم.

عملکرد شیر انبساط در سیستم کولر

قبل از شروع اجازه بدهید مقداری در مورد شیر انبساط اطلاعات بدست آوریم که چگونه عملیات سرمادهی را در سیستم کولر و تهویه مطبوع خودرو انجام می دهد. شکل زیر را در نظر بگیرید.

پیشنهاد مطالعه: سیکل کاری سیستم تهویه مطبوع+ویدیو کلاس

گاز مبرد پس از عبور از کندانسور به شکل مایع پر فشار در می آید. مبرد که به صورت مایع در آمده است، راهی به جز عبور از مجرای شیرانبساط ندارد. پس از عبور از شیر فشار آن به مقدار قابل توجهی کاهش می یابد. از آنجایی که فشار و دما رابطه مستقیم با همدیگر دارند، دمای آن نیز به شدت کاهش می یابد.

دمای مبرد که اکنون وارد اواپراتور شده است، از دمای محیط کمتر است و در نتیجه گرمای محیط را به خود جذب می کند. این عملیات باعث می شود که هوای اطراف اواپراتور سرد شود و این هوای سرد به وسیله فن دمنده به داخل کابین منتقل می شود و احساس سرما (گرما گیری) را برای سرنشینان خودرو را فراهم کند.

پیشنهاد مطالعه: میزان شارژ گاز کولر خودرو های ایران خودرو و سایپا

وظیفه شیر انبساط کولر خودرو چیست؟

شیر های انبساط به منظور انجام دو عمل عمده در سیستم تهویه مطبوع تعبیه شده اند:

• کنترل مقدار مبرد به داخل اواپراتور

به دلیل عملکرد اجزای مختلف سیستم کولر خودرو، دمای داخل اواپراتور همیشه یک اندازه سرد یا گرم نیست و در طول زمان دمای آن بالا و پایین تر می شود. لذا نیاز است که در هر زمان یک مقدار متفاوت مبرد وارد اواپراتور شود.

این مقدار ورودی مبرد به اواپراتور توسط شیرانبساط تعیین می شود. این قطعه با استفاده از فیدبکی (بازخورد) که از لوله خروجی اواپراتور به سمت کمپرسور کولر، دریافت می کند تعیین می کند که چه مقدار مبرد نیاز است که از این قطعه به سمت اواپراتور جریان یابد.

• حفظ اختلاف فشار همیشگی بین مدار فشار کم و پر فشار

کمپرسور کولر خودرو وظیفه تبدیل گاز کم فشار به گاز پر فشار را بر عهده دارد. ولی سوپاپ انبساط عکس این عمل را انجام می دهد. گاز پر فشار به شکل مایع وارد شیر انبساط شده و به صورت کم فشار از آن خارج می شود.

پیشنهاد مطالعه: آشنایی با کمپرسور کولر خودرو و اجزای آن

اگر مجرای شیر انبساط بیش از حد باز و یا بسته شود باعث به هم خورد تناسب قسمت کم فشار و پر فشار می شود و حتی می تواند باعث مختل شدن سیستم کولر شود. در نتیجه این قطعه با تنظیم کردن مقدار ورودی مبرد این تناسب را حفظ می کند.

ویدیو آموزش آشنایی با شیر انبساط یا Expansion Valve

ویدیوهای آموزشی بیشتر: صفحه اینستاگرام – کانال یوتیوب – کانال تلگرام

انواع شیر انبساط کولر خودرو

شیرانبساط کاربرد بسیار عمده ای در سیستم تهویه مطبوع خودرو دارد که بیشترین نوع مورد استفاده، از نوع شیر انبساط ترموستاتیکی دو کانال و چهار کانال هستند. نوع دیگری از شیر انبساط وجود دارد که به نام شیر انبساط الکترونیکی مشهور هست. این نوع شیر انبساط در حال حاضر در خودروهای ایرانی استفاده نشده است.

نوع دیگری از شیر انبساط که کاربرد بسیار وسیع تری نیز دارد، شیرهای انبساط 4 کانال که به عنوان مثال در خودروهای H30cross، پژو 206، پژو207 و… استفاده شده است، نام دارد. این نوع شیرانبساط این گونه نصب می شود که گاز خروجی از اواپراتور مستقیماً از شیر انبساط عبور کرده و تنظیم مقدار باز شدن شیر انبساط با توجه به آن تنظیم می شود.

شیر انبساط کولر پراید

شیر انبساط کولر پراید به وسیله لوله مویی که بر روی لوله خروجی اواپراتور نصب می شود و با حس کردن دمای لوله های خروجی اواپراتور، دمای آن را تشخیص داده و با توجه به آن مقدار باز شدن شیر انبساط را تعیین می کند.

شیر انبساط کولر پژو 405،شیر انبساط کولر تیبا، شیر انبساط کولر ساینا و شیر انبساط کولر ۲۰۶

ایرادات و خرابی شیر انبساط کولر خودرو

شیر انبساط نقش کلیدی در حفظ جریان مبرد مناسب موجود در سیستم کولر خودرو دارد. هنگامی که این قطعه از کار می افتد، می تواند منجر به مشکلات قابل توجهی شود که بر عملکرد و کارایی سیستم سرمایش خودرو تأثیر می گذارد.

یکی از عیب های رایج، گیرکردن یا گرفتگی شیر انبساط است که جریان مبرد را محدود می کند و از خنک شدن موثر سیستم جلوگیری می کند. این می تواند منجر به کاهش قدرت سیستم تهویه مطبوع خودرو شود و باعث شود کمپرسور سخت تر کار کند و منجر به افزایش مصرف سوخت و آسیب احتمالی شود.

مشکل دیگر زمانی است که این قطعه به درستی باز و بسته نمی شود. این عملکرد نامناسب تعادل لازم برای جریان بهینه مبرد را مختل می کند و در نتیجه عملکرد سیستم را ناکارآمد و باعث احتمال خرابی کمپرسور کولر در طول زمان می شود.

عیب یابی به موقع سوپاپ انبساط کولر برای حفظ سلامت و طول عمر سیستم کولر خودرو بسیار مهم است. نادیده گرفتن این عیوب می تواند منجر به هزینه های زیاد برای مالکین خودرو شود. تعمیر و نگهداری منظم و تعویض به موقع شیر انبساط معیوب، گام های اساسی در حفظ عملکرد کلی و قابلیت اطمینان سیستم کنترل تهویه مطبوع خودروی شما است.

نتیجه گیری

شیرانبساط یا (سوپاپ انبساط) یک جزء کلیدی در سیستم تهویه مطبوع و کولر خودرو است که نقش حیاتی در ارایه خنک کنندگی کارآمد و موثر را دارد. این قطعه ضروری وظیفه تنظیم جریان مبرد (گاز کولر) به اواپراتور را بر عهده دارد و به سیستم اجازه می دهد تا گرما را به طور موثر از داخل خودرو جذب کند.

با عبور مبرد از اکسپنشن ولو، کاهش قابل توجهی در فشار و دما به وجود می‌آید. این تغییر شکل باعث تبخیر مبرد می شود و یک اثر خنک کنندگی ایجاد می کند که سپس در سراسر کابین خودرو پخش می شود. با کنترل دقیق جریان مبرد، شیرانبساط به حفظ تعادل بهینه فشار و دمای مورد نیاز برای بهترین عملکرد سیستم تهویه مطبوع خودرو کمک می کند.

بدون شاین قطعه، تهویه مطبوع خودرو برای تامین خنک کنندگی مطلوب با مشکل مواجه خواهد شد که منجر به ناراحتی مسافران و مشکلات احتمالی در سیستم سرمایش خودرو می شود. بنابراین ضروری است که شیرانبساط به عنوان بخشی از تعمیر و نگهداری معمولی به طور منظم بررسی و سرویس شود تا از طول عمر و کارایی سیستم تهویه مطبوع خودرو اطمینان حاصل شود.