سنسور دور موتور خودرو (ESS, CKP)
سنسور دور موتور یا سنسور موقعیت میل لنگ (Engine Speed Sensor یا Crankshaft Position) وظایف زیادی دارد. از جمله اندازه‌گیری تعداد دور موتور، تشخیص موقعیت پیستون ۱و ۴ واندازه‌گیری زاویه‌ی میل‌لنگ و … و ارسال این اطلاعات به ECU. سنسور دور موتور یکی از سنسورهای مهم و حیاتی در خودروهای انژکتوری می‌باشد که اطلاعات ارسال شده توسط این سنسور برای محاسبه پارامترهایی نظیر مدت زمان پاشش سوخت، زمان جرقه‌زنی، مقدار آوانس و ریتارد و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اساس کار سنسور موقعیت میل لنگ
سنسور دور موتور یا سنسور موقعیت میل لنگ از نوع القایی می‌باشد و از یک سیم پیچ و هسته و آهنربای دائم ساخته شده است. نحوه عملکرد این سنسور به این شکل است که هرگاه دندانه‌های فلایویل مقابل این سنسور می‌رسند، شدت میدان مغناطیسی زیاد شده و ولتاژ متناوب متناسبی را تولید می‌کند و با عبور دندانه‌های فلایویل از مقابل سنسور ESS، شدت میدان مغناطیسی کاهش یافته و ولتاژ متناوب مناسبی را تولید می‌کند. بنابراین با چرخش یک دور کامل فلایویل از مقابل این سنسور (تعداد دندانه‌های فلایویل برابر ۵۸=۲-۶۰ می‌باشد) به تعداد ۵۸ سیگنال با دامنه کوتاه سینوسی و دو سیگنال با دامنه بلند ایجاد می‌شود.
تصویر فلایویل (FLY-WHEEL)
مکان نصب سنسور
مکان نصب سنسور دورموتور در خودروهای انژکتوری متفاوت است که به سه گروه تقسیم بندی می‌شود و که به ترتیب پیشرفت خودروهای انژکتوری شرح داده می‌شود:
۱- در خودروهای انژکتوری که دارای دلکو بوده و سنسور در داخل دلکو نصب می‌شود و از طریق چرخش میل دلکو و حرکت صفحه مشبک دور موتور (به ازای هر سیلندر ۲۰ عدد سوراخ و یا جمعا برای ۴ سیلندر به تعداد ۸۰ سوراخ، روی صفحه مشبک تعبیه شده است). توسط دیود و فتودیود به واحد کنترل الکترونیکی ECU ارسال می‌شود. مانند پراید انژکتوری مدل کیا (زیمنس قدیم).
۲- در خودروهایی که سنسور بر روی پوسته کلاچ نصب می‌شود و اطلاعات دور موتور ار از روی دندانه‌های فلایویل دریافت می‌کنند که در اکثر خودروهای انژکتوری اینگونه می‌باشد. مانند خودروهای: پراید (ساژم و زیمنس)، پیکان، پژو۴۰۵، ۲۰۶، سمند، زانتیا و … .
۳- در خودروهای جدید انژکتوری سنسور در جلوی موتور روی قاب تسمه یا زنجیر تایمینگ نصب می‌شود و سنسور دور موتور را از روی چرخ‌دنده‌ای که در پشت پولی سر میل لنگ تعبیه شده است دریافت می‌کند. مانند خودروهای بنز و تویوتا جدید.
اثرات خرابی سنسور دور موتور خودرو
در صورت خرابی (سوختن) سنسور، در اکثر خودروها موتور خاموش شده و روشن نمی‌شود. البته در بعضی از مدل‌ها مانند سنسور دورموتور طرح زیمنس با خرابی سنسور، خودرو به کمک سنسور موقعیت میل سوپاپ روشن شده ولی دور موتور از 3000rpm بالاتر نمی‌رود.
در خیلی از مواقع هنگام عیب‌یابی دیده شده است که علت روشن نشدن خودرو از طریق سنسور دورموتور به علت سوختن این سنسور نبوده بلکه به دلیل کثیفی یا جرم گرفتن جلو سنسور و یا جمع شدن براده در قسمت جلوی سنسور (به‌علت شستشو نشدن فلایویل پس از تراش دنده‌ها) و یا مناسب نبودن فاصله بین سر سنسور و دنده‌های فلایویل. و یا به‌علت اندازه نبودن پیچ نگه‌دارنده سنسور روی پوسته کلاچ و یا درست تراش نخوردن پوسته کلاچ می‌باشد.
فاصله بین سر سنسور و دنده‌های روی فلایویل بین ۰/۵ الی ۱/۵ میلی‌متر می‌باشد.
نحوه عیب یابی سنسور دور موتور
با استفاده از دستگاه عیب یاب (دیاگ):
خرابی سنسور دورموتور در اکثر خودروهای انژکتوری باعث خطا افتادن در حافظه ECU نمی‌شود (خطای سنسور دور موتور نشان داده نمی‌شود) لذا بهتر این است که در قسمت پارامتر در موقع استارت زدن به موتور توجه به دور موتور داشته باشیم که در صورت خرابی سنسور، تعداد دورموتور در قسمت پارامترها تغییر نمی‌کند و صفر را نشان می‌دهد.
با استفاده از دستگاه مولتی متر (قسمت اهم متر):
ابتدا کلید یا سلکتور دستگاه مولتی‌متر را روی قسمت اهم متر قرار داده و سپس سیم‌های مشکی و قرمز را در محل مربوطه وصل کرده و دو سر سیم‌های مشکی و قرمز روی پایه‌های یک و دو سنسور وصل کنید و مقدار مقاومت آن را یادداشت کنید و مقایسه کنید.
- مقاومت این سنسور در اکثر خودروهای انزکتوری به جز چند مورد بین ۳۸۰ الی ۴۲۰ اهم می‌باشد (سنسور با پایه قهواه‌ای).
- مقاومت این سنسور در خودروی انزکتوری پراید زیمنس و نیسان وانت بین ۸۸۰ الی ۹۵۰ اهم می‌باشد (سنسور با پایه مشکی).
