اواپراتور کولر خودرو، یکی از اجزای حیاتی تهویه مطبوع و سیستم کولر خودرو، به عنوان قلب تپنده این سیستم نقش مهمی در فرآیند خنک‌سازی هوای داخل کابین ایفا می‌کند. این قطعه با جذب گرما از هوای کابین و انتقال آن به محیط بیرون، باعث کاهش دمای هوا و ایجاد احساس خنکی و راحتی برای سرنشینان می‌شود.
در این مقاله، به بررسی کامل اواپراتور کولر خودرو، انواع، سنسور آن و نقش آن در سیکل کاری کولر خودرو می‌پردازیم.
پیشنهاد مطالعه: سیستم کولر خودرو چگونه کار می کند؟
اواپراتور چیست و چگونه کار می‌کند؟
اواپراتور، یک مبدل حرارتی است که در داخل کابین خودرو و معمولاً پشت داشبورد قرار دارد. این قطعه از لوله‌های مارپیچ و پره‌های فلزی تشکیل شده است که گاز مبرد خنک و کم‌فشار از داخل آن‌ها عبور می‌کند.
هنگامی که فن تهویه روشن می‌شود، هوای گرم کابین از روی پره‌های اواپراتور کولر خودرو عبور می‌کند. در این فرآیند، گرمای هوا به گاز مبرد داخل لوله‌ها منتقل می‌شود و باعث تبخیر آن می‌گردد. در نتیجه، هوای عبوری از روی اواپراتور خنک شده و به داخل کابین خودرو دمیده می‌شود.
پیشنهاد ویژه: دوره آموزش تعمیرات کولر خودرو و تهویه مطبوع-عملی-شارژ گاز
انواع اواپراتور کولر خودرو
اواپراتورها بر اساس شکل و ساختارشان به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- اواپراتور لوله‌ای: این نوع اواپراتور از لوله‌های مارپیچ تشکیل شده است که پره‌های فلزی به آن‌ها متصل شده‌اند. اواپراتورهای لوله‌ای به دلیل ساختار ساده و قیمت مناسب، در اکثر خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- اواپراتور صفحه‌ای: در این نوع اواپراتور کولر خودرو، لوله‌ها به صورت صفحه‌ای و موازی در کنار هم قرار گرفته‌اند و پره‌های فلزی بین آن‌ها قرار دارند. اواپراتورهای صفحه‌ای به دلیل سطح تماس بیشتر با هوا، راندمان بالاتری نسبت به اواپراتورهای لوله‌ای دارند، اما قیمت آن‌ها نیز بالاتر است.
پیشنهاد مطالعه: آشنایی با کمپرسور کولر خودرو و اجزای آن
سنسور اواپراتور و نقش آن
سنسور اواپراتور، یک قطعه الکترونیکی است که دمای سطح اواپراتور را اندازه‌گیری می‌کند. این سنسور اطلاعات مربوط به دما را به یونیت کولر ارسال می‌کند. یونیت کولر با استفاده از این اطلاعات، عملکرد کمپرسور و فن تهویه را کنترل می‌کند تا دمای هوای داخل کابین در محدوده مطلوب حفظ شود.
همچنین، سنسور اواپراتور از یخ زدگی اواپراتور کولر خودرو جلوگیری می‌کند. در صورتی که دمای سطح اواپراتور به زیر صفر درجه سانتی‌گراد برسد، سنسور به یونیت سیگنال می‌دهد تا کمپرسور را خاموش کند و از تشکیل یخ روی اواپراتور جلوگیری نماید.
پیشنهاد مطالعه: شیر انبساط کولر خودرو چیست؟
نقش اواپراتور در سیکل کار کولر خودرو
اواپراتور یکی از اجزای اصلی سیکل تبرید کولر خودرو است. در این سیکل، گاز مبرد به طور مداوم بین اجزای مختلف سیستم گردش می‌کند و فرآیند خنک‌سازی را انجام می‌دهد. نقش اواپراتور در سیکل سیستم کولر خودرو به شرح زیر است:
- جذب گرما: گاز مبرد خنک و کم‌فشار وارد اواپراتور کولر خودرو می‌شود. در این مرحله، اواپراتور گرمای هوای کابین را جذب کرده و باعث تبخیر گاز مبرد می‌گردد.
- تغییر فاز: گاز مبرد در اواپراتور از حالت مایع به حالت گاز تغییر فاز می‌دهد. این تغییر فاز باعث جذب مقدار زیادی گرما از هوای کابین می‌شود.
- انتقال گرما: گاز مبرد گرم و پرفشار از اواپراتور خارج شده و به کمپرسور منتقل می‌شود. در کمپرسور، فشار و دمای گاز مبرد افزایش می‌یابد.
- تخلیه گرما: گاز مبرد گرم و پرفشار وارد کندانسور می‌شود. در کندانسور، گرمای گاز مبرد به محیط بیرون منتقل شده و گاز مبرد به حالت مایع تبدیل می‌شود.
- کاهش فشار: مایع مبرد پرفشار وارد شیر انبساط می‌شود. در شیر انبساط، فشار و دمای مایع مبرد کاهش می‌یابد.
- بازگشت به اواپراتور: مایع مبرد خنک و کم‌فشار دوباره وارد اواپراتور می‌شود و سیکل تبرید ادامه می‌یابد.
پیشنهاد مطالعه: آشنایی کامل با کندانسور کولر خودرو
چگونه اواپراتور را تمیز کنیم؟
تمیز کردن منظم اواپراتور کولر خودرو برای حفظ عملکرد بهینه سیستم تهویه و جلوگیری از بوی نامطبوع و رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها بسیار اهمیت دارد. در ادامه، روش‌های تمیز کردن اواپراتور را بررسی می‌کنیم:
استفاده از اسپری تمیزکننده اواپراتور
- این روش ساده‌ترین و رایج‌ترین روش تمیز کردن اواپراتور است. اسپری‌های تمیزکننده مخصوص اواپراتور در بازار موجود هستند که می‌توان آن‌ها را از طریق دریچه‌های هوای داخل کابین یا با دسترسی مستقیم به اواپراتور (در صورت امکان) روی آن اسپری کرد.
- قبل از استفاده از اسپری، حتماً دستورالعمل روی محصول را به دقت مطالعه کنید.
- پس از اسپری کردن، اجازه دهید کف تولید شده برای مدتی روی سطح اواپراتور باقی بماند تا آلودگی‌ها را حل کند. سپس، سیستم تهویه را روشن کنید تا کف و آلودگی‌ها از طریق لوله تخلیه خارج شوند.
تمیز کردن دستی اواپراتور
- این روش نیاز به دسترسی مستقیم به اواپراتور دارد. در برخی خودروها ممکن است نیاز به باز کردن بخشی از داشبورد یا پنل زیر داشبورد باشد، در حالی که در برخی دیگر اواپراتور در دسترس‌تر است و نیازی به باز کردن قطعات دیگر نیست. اگر مطمئن نیستید، بهتر است به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید یا از یک تکنسین متخصص کمک بگیرید.
- پس از دسترسی به اواپراتور، می‌توان از یک برس نرم و محلول آب و صابون برای تمیز کردن پره‌ها و لوله‌های آن استفاده کرد.
- پس از تمیز کردن، اطمینان حاصل کنید که اواپراتور کاملاً خشک شده باشد قبل از بستن مجدد قطعات یا روشن کردن سیستم کولر خودرو.
استفاده از دستگاه بخارشوی
- بخارشوی می‌تواند به طور موثر آلودگی‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها را از روی سطح اواپراتور پاک کند.
- برای استفاده از بخارشوی، نازل آن را به سمت اواپراتور بگیرید و بخار را روی سطح آن اسپری کنید.
- پس از بخارشویی، سیستم تهویه را روشن کنید تا رطوبت اضافی از اواپراتور خارج شود.
نکات مهم در تمیز کردن اواپراتور
- تمیز کردن منظم اواپراتور (حداقل سالی یک بار) برای حفظ عملکرد بهینه سیستم تهویه و جلوگیری از بوی نامطبوع ضروری است.
- قبل از تمیز کردن اواپراتور، حتماً موتور خودرو و سیستم تهویه را خاموش کنید.
- در صورت استفاده از اسپری تمیزکننده، حتماً دستورالعمل روی محصول را به دقت مطالعه کنید.
- پس از تمیز کردن اواپراتور، اجازه دهید کاملاً خشک شود قبل از بستن مجدد قطعات یا روشن کردن سیستم تهویه.
- در صورت عدم اطمینان از نحوه دسترسی به اواپراتور یا تمیز کردن آن، بهتر است این کار را به یک تکنسین متخصص بسپارید.
با رعایت این نکات، می‌توانید اواپراتور کولر خودرو خود را به طور موثر تمیز کرده و از عملکرد بهینه سیستم تهویه و هوای پاک و سالم داخل کابین لذت ببرید.
نتیجه‌گیری
اواپراتور کولر خودرو به عنوان یکی از اجزای کلیدی سیستم تهویه مطبوع، نقش حیاتی در فرآیند خنک‌سازی هوای داخل کابین ایفا می‌کند. انواع مختلف اواپراتورها با ساختارها و راندمان‌های متفاوت در خودروها استفاده می‌شوند.
سنسور اواپراتور نیز با اندازه‌گیری دمای سطح اواپراتور، به کنترل عملکرد سیستم کولر خودرو و جلوگیری از یخ‌زدگی آن کمک می‌کند. درک صحیح از عملکرد و اهمیت اواپراتور، به نگهداری بهتر از سیستم کولر خودرو و افزایش عمر مفید آن کمک می‌کند.
مشاهده ویدیوهای آموزشی درباره سیستم کولر خودرو و آموزش تعمیرات کمپرسور کولر خودرو از کانال یوتیوب و صفحه اینستاگرام SKPPART دیدن فرمایید.
منابع:کارا کولر- سرما بازار- مجله رنو ایران
