سنسور ناک چیست؟ سنسور ناک (knock) که به نام‌های دیگر هم شناخته می‌شود، مانند سنور ضربه، سنسور کوبش یا ناک سنسور. قطعه ای (سنسور=حسگر) بسیار مهم است که احتراق ناقص و یا ناک (احتراق زود رس) خودرو را تشخیص دهد تا ایسیو (ECU) بتواند از از استهلاک ضربات وارده به موتور جلوگیری کند.
سنسور ناک نوعی سنسور است که برای تشخیص ضربه سیلندر استفاده می شود. زمانی که میزان پاشش و زمان جرقه زنی در زمان درستی اعمال نشود موتور خودرو دچار احتراق ناقص خواهد شد که این احتراق ناقص در موتور باعث ایجاد ضربه در سیلندر می‌شود که این ضربه توسط سنسور ناک تشخیص داده شده و به ایسیو گزارش داده می‌شود تا ایسیو (ECU) برای تصحیح پاشش و یا زمان جرقه زنی شمع ها بازنگری انجام دهد تا این ضربات و احتراق ناقص رفع شود.
اما احتراق زود رس یا به اصطلاح ناک زدن خودرو که برای موتور بسیار مضر می‌باشد باعث ایجاد ضربات در سیلندر می‌شود که سنسور ضربه این ضربات را حس کرده و به ایسیو اطلاع می‌دهد تا ایسیو برای زاویجه جرقه زنی برنامه جدیدی پیاده کند.
ساختار ناک سنسور چگونه است؟
سنسور ناک در خانواده سنسور های پیزو الکتریک قرار می‌گیرد و از یک پیزوالکتریک برای تبدیل این ضربات به صورت ولتاژ استفاده می‌کند. زمانی که بر اثر احتراق ناقص و یا احتراق زود رس (ناک) به سیلندر خودرو ضربه وارد می‌شود. این ضربات باعث می‌شود در این پیزو الکتریک ولتاژ بسیار کمی با دامنه و فرکانس خاصی برای ایسیو (ECU) صادر شود.
یونیت کنترل کننده موتور (ECU) با دریافت این ولتاژ از فرکانس و دامنه ی این سیگنال ارسال شده توسط سنسور ضربه متوجه می‌شود که موتور خودرو در چه وضعیتی کار می‌کند و با آنالیز دیگر پارامترها مانند سنسور اکسیژن و… به این نتیجه می رسد که در سیلندر احتراق ناقص و یا احتراق زود رس به وجود آمده است. حالا برای رفع این کوبش برنامه ریزی های جدیدی برای عملگر ها مانند سوزن انژکتور و سیستم جرقه زنی در نظر می‌گیرد تا این ضربات به صورت کامل رفع شوند.
چرا باید کوبش موتور یا ناک زدن را جدی بگیریم؟
کوبش موتور یا ناک زدن موتور باعث لرزش موتورمی‌شود، که این لرزش لذت رانندگی را از راننده خودرو سلب می‌کند. اما این لرزش فقط به موتور ختم نمی‌شود. بلکه این کوبش ها در صورت تشدید شدن باعث خرد شدن پیستون ها، کج شدن شاتون ها و خط افتادن دیواره سیلندر خودرو می‌شوند که باعث می‌شود مالک خودرو متحمل هزینه های گزاف برای تعمیر خودرو شود.
پیش اشتعال یا ضربه؟
پیش اشتعال (Pre-ignition) اغلب با ضربه (knock) اشتباه گرفته می شود، اما آنها دو چیز متفاوت هستند. در حالی که ضربه (ناک) اغلب تقریباً همزمان با احتراق شمع اتفاق می افتد، در عوض پیش اشتعال قبل از احتراق شمع اتفاق می افتد. اغلب زمانی اتفاق می افتد که پیستون به سمت بالا حرکت می کند.
محل قرار گیری سنسور ضربه کجاست؟
در خودرو های چهار سیلندر معمولی و تولید داخل، به طور معمول از یک سنسور کوبش (سنسور ناک) در بین سیلندر 2 و 3 استفاده می‌کنند. اما در موتور های پیشرفته تر که عمدتا یا از سیستم های پرخوران (شارژرها) استفاده می‌کنند و یا به صورت طبیعی دارای نسبت تراکم بالایی هستند، بسیار مستعد به احتراق زود رس (ناک) می‌باشند که در آن خودرو ها معمولا از دو سنسور کوبش (ضربه) استفاده می‌کنند.
ناک سنسور اول در بین سیلندر 1 و 2 قرار می‌گیرد و سنسور ناک دوم در بین سیلندر 3 و 4 موتور بر روی بلوکه سیلندر قرار می‌گیرد.
در خودرو هایی که از موتور های V شکل استفاده می‌کنند در خودرو های 6 سلیندر معمولا از یک سنسور ناک در هر بانک (ردیف سیلندر) و در خودرو های 8 سیلندر معمولا از دو سنسور ضربه به ازای هر بانک استفاده می‌کنند.
نکات نصب سنسور ضربه یا ناک سنسور
برای بستن سنسور ضربه به سیلندر باید گشتاور مشخصی را اعمال کنید، زیرا با سفت کردن بیش از حد سنسور کوبش باعث ایجاد خلل در عملکرد سنسور می‌شوید و اطلاعات اشتباه و غلط برای واحد کنترل الکترونیکی موتور (ایسیو ECU) ارسال می‌کند.
شماتیک سنسور ناک در نقشه
ناک سنسور، توسط دو پایه اطلاعات خود را به ایسیو خودرو ارسال می‌کند. سنسور ناک در برخی محصولات، مانند محصولات تولیدی شرکت ایرنخودرو دارای سه سوکت سه پایه می‌باشد که پایه سوم در این محصولات سیم شلید برای گرفتن نویز این اطلاعات ارسالی می‌باشد که در محصولات تولیدی شرکت سایپا سیم شلید وجو ندارد و سنسور ناک دارای دو پایه می‌باشد.
چه چیزی باعث کوبش موتور می شود؟
دلایل متعددی وجود دارد که ممکن است ضربه در موتور رخ دهد. در اینجا چند دلیل بالقوه وجود دارد:
زمان بندی ضعیف: جرقه در زمان مناسب مشتعل نمی شود.
مخلوط هوا و سوخت نامناسب: اگر نسبت هوا به سوخت (AFR) نادرست باشد، می تواند مشکلات احتراق ایجاد کند.
رسوبات داخل سیلندر: رسوبات، کثیفی و آلایندگی ها می توانند وارد سیلندر شده و انواع مشکلات را ایجاد کنند.
شمع‌های معیوب، ناسالم یا نادرست: انتخاب نوع اشتباه شمع، شمع‌هایی که رسوب‌گذاری دارند یا شکاف‌های شمع نادرست می‌تواند باعث جرقه ضعیف یا جرقه در زمان‌بندی نادرست شود.
عیب یابی ناک (ضربه) موتور
نشانه های خرابی سنسور ناک (سنسور ضربه)
- روشن شدن چراغ چک خودرو
- ثبت خطای سنسور ضربه در صورتی که موتور لرزش ندارد و موتور به لحاظ مکانیکی و سوخت رسانی ایراد سخت افزاری ندارد.
- شنیده شدن صدای ناک (احتراق زودرس) از موتور
به نظر شما، خرابی ناک سنسور چه نشانه‌های دیگه ای دارد؟ برای ما در بخش نظرات بنویسید.
نتیجه گیری
سنسور ناک، سنسوری است که لرزش کوبشی موتور را با سرامیک های پیزوالکتریک تشخیص می دهد که در کنترل پیشروی جرقه استفاده می شود، و به بهبود و مصرف سوخت و عملکرد موتور کمک می کند.
