مالتی پلکس چیست؟ مزایای مالتی پلکس و انواع شبکه‌های مالتی پلکس

مالتی پلکس از نظر لغوی به معنای چندجزئی بودن می‌باشد و در خودرو نقش شبکه را ایفا می‌کند. بدین شکل که تمام اجزای خودرو به‌صورت جداگانه کار می‌کنند اما همه به هم متصل هستند. در واقع خودرویی که دارای سیستم مالتی پلکس هست، تمام اجزای آن به‌صورت جداگانه و مستقل عمل خواهند کرد اما از طریق شبکه به هم متصل هستند و همه‌ی قطعات یک هدف مشترک را دنبال می‌کنند که همان روشن شدن و به حرکت درآمدن خودرو و فعال شدن آپشن‌ها و امکانات رفاهی آن می‌باشد.

مالتی پلکس چیست ؟

با توجه به پیشرفته شدن سیستم های سیم‌کشی و برق خودرو اگر بخواهیم تمام سنسورها، عملگرها و قطعات الکترونیکی اتومبیل را به ECU وصل کنیم با حجم زیادی از سیم و کابل روبرو می‌شویم که تعمیر و نگهداری از آن‌ها به شدت هزینه بر و دشوار خواهد بود.
خودرو سازان برای حل این مشکل بر آن شدند تا سیستمی را طراحی کنند که این مشکلات را برطرف سازد.
سیستم مالتی پلکس به معنای چند جزئی بودن است. در واقع به هر مجموعه‌ای که از تعدادی اجزا که هم جهت و با هدف یکسان فعالیت می‌کنند تشکیل شده، مالتی پلکس یا سیستم شبکه گفته می‌شود.
سیستم مالتی پلکس با کاهش دادن تعداد سیم ها باعث میشود عیب یابی خودرو راحت تر انجام گیرد.

استاندارد ها و اسامی مختلف سیستم مالتی پلکس

كشورهای مختلف استانداردهای خاص و نام های خاصی را برای كاربرد اين سيستم به كار مي‌برند كه از جمله معروفترين آن‌ها می‌شود به:

1. استاندارد Can : ساخت آلمان
2. استاندارد Van : ساخت كشور فرانسه
3. استاندارد j1850 : ساخت كشور امريكا
4. استاندارد proprietary : توليد كشور ژاپن
5. استاندارد Absus : محصول آلمان

در ميان استانداردهاي بالا Can از موفق ترين اون ها به حساب مي آيد و بيشتر خودرو سازان از اين استاندارد بر روي محصولاتشون استفاده ميكنند. حتی بر روی محصولات ایرانخودرو،سایپا هم از این سیستم بهره میبرند. با حضور خودروی پژو ۲۰۶ اولین خودروی دارای سیستم مالتی پلکس تولید داخل ایران بود.

مزایای مالتی پلکس نسبت به سیستم معمولی:

• کاهش حجم و اندازه سیم کشی و اتصلات به کار رفته
• کاهش وزن خودرو
• جا گرفتن فیوز ها و رله ها در یک مجموعه
• اتلاف وقت کمتر مونتاژ کردن
• حفاظت بیشتر مدارات از اتصال کوتاه و سیم های مسیر
• کاهش هزینه های تعمیر و نگه داری
• بهبود عملکرد عملگرها که با این سیستم کنترل می‌شوند
• امکان فعال کردن انواع اپشن هایی که قبلا مقدور نبود مانند چراغ پارک
• امکان هماهنگ کردن چندین ایسیو (ECU) و به کارگیری انها به صورت همزمان
• عیب یابی توسط دستگاه عیب یاب یا دیاگ و در دسترس بودن انواع تنظیمات دلخواه که از بزرگترین ویژگی‌های سیستم مالتی پلکس به شمار می‌رود

انواع توپولوژی های شبکه مالتی پلکس

شبکه های مالتی پلکس استفاده شده در خودروها، توپولوژی های مختلفی دارند که در ادامه معرفی می کنیم:

شبکه Star (ستاره ای): پیکربندی ستاره که در آن تمامی ‌ECU ‌ها به طور جداگانه به یکECU مرکزی متصل می‌‌شوند.

شبکه Bus (خطی): در این شبکه تمامی ‌ECU ‌ها به طور جداگانه پس از اتصال به دو خط گذرگاه داده‌ها به یکدیگر متصل شوند.

شبکهTree (درختی): این شبکه مجموعه‌ای از شبکه‌هایStar و Bus می‌‌باشد.

شبکه Ring (حلقه): در این شبکه هرECU حد فاصل بین دوECU دیگر است.

 شبکه Lattice (مشبک): در این شبکه ارتباط بین ECU ‌ها به صورت کاملا تصادفی برقرار می‌‌شود.

نحوه انتقال در این سیستم ها به چندین روش زیر انجام می‌گردد:

• از طريق دو رشته كه فركانس بالايی دارند
• سيم های به هم تابیده
• فيبر نوری

روش انتقال اطلاعات در شبکه مالتی پلکس و نقش هر لایه

انتقال اطلاعات در سیستم مالتی پلکس در هفت لایه شبکه صورت میگیرد که به آن OSI می گویند. هر کدام از این لایه‌ها بخشی از کار را بر عهده دارند که در ادامه توضیح خواهیم داد.

لایه فیزیکی (Physical)

لایه فیزیکی وظیفه انتقال نهایی اطلاعات و داده‌ها را بر روی شبکه مالتی پلکس بر عهده دارد. برخی از مراحلی که برای انتقال اطلاعات در این بخش انجام می‌شود عبارتند از:

• تعریف چگونگی حالت های سیگنال ها
• تعریف خطوط انتقال و کانال‌های ارتباطی
• تعریف روش های مختلف ارتباط با کانال ارتباطی (Connector‌ ها و … )

لایه ارتباط (Link)

• این لایه از چندین زیرلایه تشکیل شده است که عبارتند از:
• Access Medium Control) MAC) و (Logical Link Control) LLC
• مدیریت ارتباط منطقی و تسهیم اطلاعات بین ECU ‌های مختلف
• تعریف رفتار شبکه (زمان بندی ، مسیر یابی و …)
• آشکارسازی خطاها ی لایه اول (لایه فیزیکی)
• تصحیح خطاهای لایه اول (لایه فیزیکی)

لایه شبکه (Network)

لایه شبکه اطلاعات را برای رسیدن به مقصد مورد نظر مسیر یابی می‌کند. به طور دقیق‌تر؛

• تعیین مسیر عبور اطلاعات در شبکه
• تعریف وظایف Contention ‌ها و کنترل جریان اطلاعات بین ECU های مسیر

لایه انتقال (Transport)

• تقسیم پیام‌ها به بخش‌های کوچک
• کنترل بخش‌های‌ از دست رفته‌ی پیام و یا دو بار فرستاده شده
• تصحیح خطاهای لایه‌های قبلی

لایه نشست (Session)

این لایه وظیفه سازمان دهی و هماهنگی اطلاعات انتقالی بین ECU ‌های مختلف را به شرح زیر بر عهده دارد :

• ایجاد محدودیت‌های لازم جهت انتقال اطلاعات یک ECU خاص بر روی شبکه
• هماهنگ سازی مجدد هنگام قطع سیم

لایه آماده سازی داده‌ها (Presentation)

در این لایه شکل نهایی اطلاعات خروجی مشخص می‌گردد و شامل موارد زیر است:

• تبدیل اطلاعات به کد شامل استانداردهای Motorola , Intel , ASCI , EBCIDIC ، …
• تعیین میزان ایمنی اطلاعات
• شناسایی ECU ‌هایی که از این اطلاعات باید استفاده کنند و تعیین میزان سطح دسترسی آن‌ها به اطلاعات در شبکه

لایه کاربرد (Application)

لایه کاربرد به عنوان آخرین بخش در سیستم انتقال مالتی پلکس محسوب می‌شود.

• سازمان دهی اطلاعات ساده کاربردی
• انتقال فایل‌های اطلاعات
• سازمان دهی پیام‌ها

آشنایی با تعاریف و مفاهیم در شبکه مالتی پلکس

نود (Node): نود به معنای گره و به هر ماژول سخت افزاری که حداقل شامل یک واسط جهت اتصال به شبکه و انتقال اطلاعات می باشد اطلاق می گردد.

باس (BUS): به معنای گذرگاه و به مسیر مشترک بین دو یا چند گره جهت تبادل اطلاعات گفته می شود.

حالت Recessive: حالت مغلوب در یک شبکه CAN

Recessive Bit: وضعیت بیت بر روی خطوط باس CAN که بیانگر حالت Recessive می باشد. این بیت مقدار یک منطقی دارد.

Dominant Bit: وضعیت بیت بر روی خطوط باس CAN که بیانگر حالت Recessive می باشد. این بیت مقدار صفر منطقی دارد.

زمان تاخیر: مدت زمانی که طول می کشد تا یک پیام از یک انتهای شبکه به نقطه مقابل در انتهای دیگر برسد. در پروتکل CAN این مقدار برابر با فاصله زمانی بین دو رویداد درخواست ارسال پیام و آغاز زمان ارسال بر روی باس می باشد.

Multi Master: در یک شبکه مالتی پلکس می توان گره ها را به دودسته Slave و Master تقسیم بندی کرد. یک گروه Master بدون اینکه از سوی گره دیگری درخواست شود می تواند به طور مستقل کنترل باس را در دست بکیرد و شروع به فرستادن اطلاعات کند. از این نمونه می توان PLC و PC را نام برد.

گروه های Slave نوعا شامل شیرها، درایوها و حسگرهای اندازه گیری هستند. این گره ها نمی توانند به طور مستقل کنترل باس را در دست بگیرند و فقط می توانند خبر رسیدن پیام دریافت شده را اعلام کنند و یا وقتی که یک Master از آن ها تقاضای ارسال پیام می کند، شروع به فرستادن یک پیام کنند.

در پروتکل CAN کل گره ها از نوع Multi Master هستند. زیرا همه گره ها از نظر برقراری ارتباط و ارسال اطلاعات با دیگر گره ها یکسان بوده و می توانند خود به عنوان یک Master عمل کنند.

انواع مالتی پلکس در خودروهای ایرانی

سیستم مالی پلکس ایران به سه نسل تقسیم میگردد :

• ماکس(MUX)
• اکوماکس(ECOMUX)
• اس ام اس ماکس(SMSMUX)

فهرست خودرو های ایرانی مجهز به مالتی پلکس:

*توضیحات جدول:

MUX= ماکس

ECOMUX.CR= اکوماکس کروز

SMS MUX= ماکس سازه پویش

ECOMUX.SP= اکوماکس سازه پویش

CR.SP. ONE NODE= سازه پویش و کروز تک نود

معرفی نودهای شبکه‌های مالتی پلکس مختلف

اگر درباره شبکه مالتی پلکس سوالی دارید در همین صفحه و یا اینستاگرام ثمین خودرو مطرح بفرمایید.

مزایای آموزش و یادگیری سیستم مالتی پلکس

در گذشته از سیستم های مالتی پلکس در صنایع مخابراتی استفاده می‌شده و باعث راحتی انتقال و سرعت انتقال در انواع زمینه ها نظامی، کارگاهی و… شده است.

با توجه به پیچیدگی ها و ایسیو (ECU) های مختلف و سیستم‌های متفاوت با ویژگی‌های خاص و متفاوت و بروز شدن این سیستم ها نیاز است سطح اطلاعات تعمیرکاران این خودروها ازین سیستم ها بالا رود و تقریبا همه‌ی خودروهای امروزی از سیستم مالتی پلکس بهره می‌برند.

اگر تعمیرات این نوع از خودرو ها را بلد باشید می‌توانید یک گام از همکاران خود پیشی بگیرید که همین امر باعث افزایش درآمد و مهارت شما می‌گردد و همین پیشی گرفتن از همکاران باعث ایجاد اعتبار و تمایز در این بازار کار می‌گردد.

آموزشگاه ثمین خودرو دوره مالتی پلکس در تهران را برگزار می‌کند گه این دوره به‌صورت تخصصی (تئوری و عملی) و توسط استاید بنام این رشته در ایران برگزار می‌شود.

آموزش دوره تخصصی مالتی پلکس ایران

آموزشگاه ثمین خودرو دوره مالتی پلکس در تهران را برگزار می‌کند گه این دوره به‌صورت تخصصی (تئوری و عملی) و توسط استید بنام این رشته در ایران برگزار می‌شود.

پیش نیاز شرکت دراین دوره گذراندن دوره نقشه خوانی و دوره سوخت رسانی و سیستم انژکتور خودرو یا سابقه فعالیت حرفه ای در زمینه تنظیم موتور می‌باشد.
در دوره تخصصی مالتی پلکس ایران که در آموزشگاه ثمین خودرو برگزار می‌شود، به طور کلی به اموزش مبانی شبکه،معرفی انواع نسل های شبکه در خودرو های ایرانی ،نقشه خوانی و عیب یابی سیستم های مالتی پلکس می‌پردازد.

برای شرکت در دوره تخصصی مالتی پلکس ایران با شماره ۰۲۱۶۶۸۴۴۴۷۷ تماس بگیرید.

نظرات خود را با ما در صفحه اینستاگرام SKP به اشتراگ بگذارید؛