سنسور موقعیت دریچه گاز (سنسور TPS)
سنسور موقعیت دریچه گاز (Throttle Position Sensor) وظیفه دارد که میزان باز بودن دریچه گاز را اندازه‌گیری کرده و به واحد کنترل الکترونیکی ارسال کند. واحد کنترل الکترونیکی (ECU) نیز بر اساس اطلاعات دریافتی از این سنسور، مقدار پاشش سوخت را نسبت به مقدار باز بودن دریچه گاز (مقدار هوای ورودی به موتور) را تغییر می‌دهد.
اطلاعات این سنسور در واحد الکترونیکی برای محاسبه مقدار پاشش سوخت در وضعیت‌های بسته بودن، نیمه باز، کامل باز و همچنین برای وضعیت های مختلف ازجمله شتاب‌گیری و کاهش شتاب (رها کردن ناگهانی پدال گاز) به‌کار می‌رود.
نکته: زمانی که دور موتور بالا می‌باشد و ناگهان پدال گاز را رها می‌کنیم دریچه گاز سریعا بسته می‌شود و سنسور دریچه گاز حالت بسته بودن را به اطلاع ECU می‌رساند و ECU نیز جهت جلوگیری از افزایش بیش از حد آلودگی هوا (به‌علت تغییر زیاد نسبت هوا و بنزین) و کنترل دور موتور، اقدام به قطع پاشش سوخت (توسط انژکتورها) و یا کاهش بسیار زیاد زمان پاشش سوخت می‌نماید. بنابراین سنسور موقعیت دریچه گاز یکی از انواع سنسورهای خودرو است که در پاشش سوخت در حالت‌های دور آرام، شتاب‌گیری، کاهش شتاب و دورهای بالا بسیار موثر است.
اساس کار سنسور موقعیت دریچه گاز
سنسور موقعیت دریچه گاز یا سنسور TPS در حقیقت یک پتانسیومتر ساده بوده که با تغییر اهرم درچه گاز، نه تنها پولکی دریچه گاز تغییر می‌کند بلکه پتانسیومتر دریچه گاز (سنسور دریچه گاز) نیز تغییر کرده و مقدار مقاومت در حالت‌های مختلف تغییر می‌کند.
مکان نصب سنسور دریچه گاز
مکان نصب سنسور دریچه گاز روی هوزینگ دریچه گاز می‌باشد و یا به‌طور دقیق‌تر درست روبروی اهرم دریچه گاز می‌باشد. البته در بعضی از خودروها مانند پژو ۲۰۶ تیپ ۵ و ۶ و SD، سیم گاز و اهرم دریچه گاز وجود ندارد بلکه مجموعه موتور برقی دریچه گاز و سنسور دریچه گاز (TPS) به‌صورت یکجا، تعبیه شده است.
اثرات خرابی سنسور موقعیت دریچه گاز
در صورت خرابی سنسور دریچه گاز، در حالت درجا (دور آرام) دور موتور بالا رفته (گاز می‌خورد) و با فشردن پدال گاز موتور به راحتی دور نمی‌گیرد و یا به عبارتی خفه کار می‌کند. (به‌علت افزایش ناگهانی نسبت هوا به سوخت در این حالت است) و عیب دیگر خرابی این سنسور عدم شتاب‌گیری سریع است و باعث افزایش آلودگی هوا در این حالت می‌شود.
نحوه عیب یابی سنسور دریچه گاز
با استفاده از دستگاه عیب یاب (دیاگ):
در صورت خرابی سنسور دریچه گاز، خطای این سنسور در قسمت خواندن عیوب در دستگاه عیب‌یاب نشان داده می‌شود. ابتدا خطا را در قسمت پاک کردن خطاها پاک کرده و سپس در قسمت پارامترهای دستگاه عیب‌یاب به تجزیه و تحلیل ولتاژ خروجی، درصد و حالت باز بودن دریچه گاز را مورد بررسی قرار دهید.
نکته: ولتاژ خروجی سنسور موقعیت دریچه گاز در حالت درجا(دریچه گاز بسته) بین ۴۰۰ الی ۵۰۰ و در بعضی از خودروها حدود ۸۰۰ میلی‌ولت و در حالت کاملا باز بین ۴۳۰۰ الی ۴۸۰۰ میلی‌ولت می‌باشد.
درصد باز بودن دریچه گاز در حالت درجا (دریچه گاز بسته) در اکثر خودروها، صفر درصد بوده و در حالت کاملا باز حداکثر به ۹۴ درصد می‌رسد.
حالت یا وضعیت دریچه گاز در قسمت پارامترها باید درحالت درجا: دور آرام، در حالت نیمه باز: دور متوسط ودر حالت کاملا باز: دور حداکثر را نشان بدهد.
نحوه عیب یابی سنسور موقعیت دریچه گاز
با استفاده از دستگاه مولتی متر (قسمت اهم متر):
ابتدا کلید یا سلکتور دستگاه مولتی‌متر را روی قسمت اهم متر قرار داده و سپس سیم‌های مشکی و قرمز را در مکان مربوطه قرار داده و دوسر سیم‌های مشکی و قرمز را طبق جدول زیر دو به دو در حالت بسته و کاملا باز آزمایش کنید. چنانچه مقدار مقاومت به دست آمده در موقع آزمایش طبق جدول استاندارد مربوطه نباشد و یا مقدار مقاومت در حالت‌های باز و بسته بین پایه‌های مختلف ثابت بماند ( به جزء دوپایه) و تغییر نکند (البته مقدار مقاومت در بین دوپایه در حالت بسته و باز در حالت ایده‌آل ثابت می‌باشد) سنسور موقعیت دریچه گاز خراب بوده و باید تعویض گردد.
جدول مقدار مقاومت سنسور وضعیت درچه گاز (TPS) از نوع ساژم و زیمنس
| پایه‌های سنسور موقعیت دریچه گاز | وضعیت دریچه گاز | مقدار مقاومت (ساژم) بر حسب اهم | مقدار مقاومت (زیمنس) بر حسب اهم |
|---|---|---|---|
| ۱ و ۲ | بسته | ۲۱۸۰ | ۲۰۰۰ |
| ۱ و ۲ | کاملا باز | ۴۸۵۰ | ۲۰۰۰ |
| ۱ و ۳ | بسته | ۳۷۳۰ | ۱۱۴۰ |
| ۱ و ۳ | کاملا باز | ۳۷۳۰ | ۲۷۰۰ |
| ۲ و ۳ | بسته | ۴۷۵۰ | ۲۷۶۰ |
| ۲ و ۳ | کاملا باز | ۲۱۰۰ | ۱۲۳۰ |
مشاهده آموزش های بیشتر در صفحه اینستاگرام SKPPART
