سنسور دمای مایع خنک کننده (CTS, WTS)
سنسور دمای مایع خنک کننده Coolant Temperature Sensor یا سنسور دمای آب Water Temperature Sensor وظیفه دارد که دمای مایع خنک کننده را اندازه‌گیری کرده و به واحد کنترل الکترونیکی ارسال می‌کند. ECU نیز از طریق اطلاعات این سنسور، زمان پاشش سوخت و آوانس جرقه را برای حالت‌های مختلف از جمله برای حالات ساسات و دماهای مختلف تنظیم می‌کند. بنابراین یکی از تاثیرگذارترین انواع سنسورهای خودرو در پاشش سوخت و جرقه (آوانس و ریتارد) و روشن شدن خودرو، سنسور دمای مایع خنک کننده (سنسور دمای آب) می‌باشد.
اساس کار سنسور دمای خنک کننده
سنسور دمای خنک کننده براساس مقاومت تغییر دمایی عمل می‌کند و از نوع مقاومت NTC می‌باشد. (یعنی افزایش دمای آب موتور، مقاومت این سنسور کاهش می‌یابد و بلعکس). هرچه دمای آب موتور افزایش می‌یابد مقاومت سنسور دمای آب کاهش می‌یابد و بلعکس و محدوده دمایی این سنسور در اکثر خودروها از -۴۰ الی۱۳۰ درجه سانتی‌گراد می‌باشد که مقاوکمت آن بین ۱۰۰ الی ۵۰۰۰ اهم تغییر می‌کند.
مکان نصب سنسور دمای خنک کننده
مکان نصب سنسور اصلی، دمای خنک کننده (دمای آب) در اکثر خودروها در پشت هوزینگ ترموستات که گرمترین نقطه دمایی آب موتور می‌باشد نصب می‌شود.
رنگ پایه سنسور اصلی مایع خنک کننده که اطلاعات دمای آب را به واحد کنترل الکترونیک یا ECU ارسال می‌کند، در اکثر خودرو ها به رنگ سبز یا مشکی می‌باشد.
لذا به همین دلیل در خودروهای انژکتوری از یک یا دو و یا سه سنسور دمای خنک کننده کمک می‌گیرند.
استفاده از یک سنسور مایع خنک کننده:
در این نوع خودروها یا سیستم فن برقی به‌کار نرفته و اطلاعات ارسالی این سنسور برای ECU و صفحه داشبورد مورد استفاده قرار می‌گیرد. (مانند: پیکان). در خودروهای جدید پیشرفته نیز کلا از یک سنسور دمای خنک کننده استفاده می‌کنند، که اطلاعات ارسالی دمای آب وارد ECU شده و هم برای محاسبه مقدار سوخت مصرفی نسبت به دمای آب موتور مورد استفاده قرار گرفته و هم به صفحه داشبورد ارسال می‌شود و هم فن‌ها را در دمای مناسب بکار می اندازد.
استفاده از دو سنسور دمای خنک کننده:
در این خودروها سنسور اصلی که پایه آن به رنگ سبز یا مشکی هست (دوپایه) اطلاعات دمای آب را به واحد کنترل الکترونیکی یا ECU (جهت محاسبه مقدار سوخت و بکار انداختن فن‌ها در دمای مناسب) ارسال می‌کند و سنسور دوم که در خودروها به‌صورت تک پایه بوده و دمای آب را به صفحه داشبورد ارسال می‌کند.
استفاده از سه سنسور دمای خنک کننده:
در این نوع خودروها (زانتیا و یک سری از پژو ۴۰۵ ها و سمند) سنسور اصلی به رنگ سبز هست که اطلاعات دمای آب را به ECU ارسال می‌کند. سنسور با پایه آبی (تک پایه) اطلاعات دمای آب را به صفحه داشبورد انتقال می‌دهد و سنسور با پایه قهوه‌ای اطلاعات دمای آب موتور را جهت راه انداختن فن‌های خنک کننده در دمای مناسب به کار می‌رود.
اثرات خرابی سنسور دمای مایع خنک کننده
در صورت خرابی سنسور دمای آب، مصرف سوخت و آلودگی هوا و همچنین لرزش موتور زیاد شده و در بعضی از خودروها باعث یک‌سره کار کردن فن‌ها نیز می‌گردد. البته به دلیل اهمیت سنسور دمای آب برای ECU، خرابی این سنسور باعث دود کردن خودرو شده و حتی در بعضی از خودروها خرابی این سنسور باعث روشن نشدن این خودرو نیز می‌گردد.
نحوه عیب‌یابی سنسور دمای خنک کننده
عیب‌یابی سنسور دمای خنک کننده با استفاده از دستگاه عیب یاب (دیاگ):
در صورت خرابی سنسور دمای خنک کننده، خطای این سنسور در حافظه ECU ثبت شده و در بعضی از خودروها باعث روشن شدن لامپ عیب یاب می‌گردد. که ابتدا خطای سنسور دمای آب را پاک کرده و سپس در قسمت پارمترها به تجزیه و تحلیل دمای آب در حالت روشن بودن موتور پرداخت.
عیب‌یابی سنسور دمای خنک کننده آب با استفاده از دستگاه مولتی متر (قسمت اهم متر):
ابتدا کلید یا سلکتور دستگاه مولتی متر را روی اهم متر قرارداده و سپس سیم‌های مشکی و قرمز را در قسمت مربوطه قرارداده و دو سر سیم‌های مشکی و قرمز را به دو پایه سنسور دمای آب وصل کرده و در دماهای مختلف مقدار مقاومت سنسور را یادداشت کنید. چنانچه اعداد به‌دست آمده طبق جدول مربوطه نباشد و اختلاف زیادی داشته باشد و یا مقدار مقاومت این سنسور در دماهای مختلف تغییر نکند و یا مقدار مقاومت را صفر نشان دهد. در این صورت سنسور دمای آب معیوب بوده و باید تعویض گردد.
جدول تغییرات سنسور دمای آب
| تغییرات مقاومت بر حسب اهم | تغییرات دمای آب بر حسب درجه سانتی‌گراد | تغییرات مقاومت بر حسب اهم | تغییرات دمای آب بر حسب درجه سانتی‌گراد |
|---|---|---|---|
| ۱۱۵۰ | ۴۰ | ۴۹۹۳۰ | ۴۰- |
| ۸۱۰ | ۵۰ | ۲۶۶۲۰ | ۳۰- |
| ۵۷۰ | ۶۰ | ۱۵۷۰۰ | ۲۰- |
| ۴۱۵ | ۷۰ | ۹۵۳۰ | ۱۰- |
| ۳۰۰ | ۸۰ | ۵۹۵۰ | ۰ |
| ۲۳۰ | ۹۰ | ۳۸۲۰ | ۱۰ |
| ۱۷۵ | ۱۰۰ | ۲۵۰۵ | ۲۰ |
| ۱۳۵ | ۱۱۰ | ۲۰۵۰ | ۲۵ |
| ۱۰۲ | ۱۲۰ | ۱۶۸۰ | ۳۰ |
| ۸۱ | ۱۳۰ | ۱۴۲۰ | ۳۵ |
